PTSS-symptomen door diagnose borstkanker

Militairen die uit oorlogsgebied terugkeren kunnen er last van krijgen, mensen die een ernstig ongeluk hebben overleefd, misbruikt zijn of overvallen. Bij een posttraumatische stressstoornis (PTSS) raakt het lichaam over-alert: het staat als het ware nog altijd klaar om te vechten of te vluchten.

Mensen die lijden aan deze ernstige aandoening slapen slecht, worden moe wakker en dromen steeds over wat hen is overkomen. Ze zijn prikkelbaar, afwezig en willen met rust gelaten worden.

Ze barsten zomaar in huilen uit of ontsteken ineens in woede. Naar schatting leeft 5 tot 7 procent van de bevolking met een posttraumatische stressstoornis. Vrouwen zijn er vatbaarder voor dan mannen.

Gevoel van onthechting

Al bekend was dat een levensbedreigende ziekte posttraumatische stress tot gevolg kan hebben. Nu blijkt uit onderzoek dat ook de diagnose niet-levensbedreigende borstkanker symptomen van deze aandoening kan veroorzaken.

Maar liefst 82,5 procent van de vrouwen ontwikkelt één of meerdere PTSS-symptomen in de maanden tussen diagnose en het begin van de behandeling, 3.6 procent voldeed aan de criteria van een acute of posttraumatische stressstoornis. Een jaar later heeft nog 2 procent van de onderzochte vrouwen een volledige diagnose; meer dan de helft van de vrouwen (57 procent) heeft nog last van een of meer symptomen ervan.

De onderzoekers van de Universiteit van München ontdekten dat deze vrouwen last hebben van terugkerende obsessieve gedachten over hun ziekte, een gevoel van onthechting, emotionele verdoving en plotselinge woede-uitbarstingen.

Opmerkelijk was dat de hoge stressniveaus soms wel een jaar lang merkbaar waren. Andere traumatische gebeurtenissen, zoals een ernstig ongeluk, leverden minder hoge stressniveaus op. 40 procent van de patiënten die aangaf eerder in hun leven een dergelijk trauma te hebben meegemaakt, vond de diagnose borstkanker traumatischer.

Hulpbronnen

Hoewel een groot aantal vrouwen PTSS-symptomen ontwikkelden, was er ook een groep die dat niet deed. De onderzoekers waren benieuwd welke vrouwen vatbaar waren voor de stressstoornis.

Het soort behandeling – chemo of operatie – maakte geen verschil. Het opleidingsniveau van de vrouwen wel. Vrouwen met een hbo- of universitaire opleiding zouden meer hulpbronnen tot hun beschikking hebben om sneller te herstellen van de psychologische stress.

Volgens de onderzoekers zijn de meeste artsen niet op de hoogte van de zware psychologische druk die ook een goed te behandelen diagnose kan geven. Ze zouden beter moeten letten op de symptomen van PTSS om deze vrouwen de begeleiding te kunnen geven die ze nodig hebben na de diagnose.

Ook voor vrouwen die de diagnose borstkanker hebben gekregen – en hun directe omgeving – is het goed om de kenmerken van PTSS te herkennen.

Bron: Kerstin Hermelink (e.a.), Clinically assessed posttraumatic stress in patients with breast cancer during the first year after diagnosis in the prospective, Psycho-Oncology, 2016