Elk jaar rond deze tijd kun je het waarnemen: zwermen van tienduizenden spreeuwen die zich als zwarte, dansende wolken door de lucht bewegen. Het is zo’n betoverend en mysterieus schouwspel dat men vroeger dacht dat de vogels telepathie gebruikten om hun dans te coördineren.
Biologen weten inmiddels dat zwermen zeer complexe bewegingen kunnen maken op basis van een paar simpele gedragsregels die elk individu volgt:
1) iedere spreeuw let maar op zo’n zeven vogels bij hem in de buurt en
2) beweegt in dezelfde richting,
3) zorgt ervoor dat hij niet met ze botst,
4) blijft in de groep
5) houdt een snelheid aan van 36 kilometer per uur. Het resultaat is een zelforganiserende menigte, een magisch tafereel.
Ook wij mensen houden ons – grotendeels onbewust – aan eenvoudige zwermwetten wanneer we ons in een menigte begeven. Als de dichtheid van een mensenmassa 0,2 vierkante meter per persoon bereikt, ontstaan er bijvoorbeeld als vanzelf twee of drie verkeersstromen waarin de meesten van ons meebewegen; botsingen vermijdend, dezelfde richting en snelheid aanhoudend. Zo komen we op Koningsdag meestal ongeschonden de Jordaan door.
Elk voorjaar verbazen de vogels zich weer over die zwermen van tienduizenden wezens die zich als oranje rivieren door de straten bewegen. Vanuit de lucht bezien een mysterieus en betoverend schouwspel.
