Hier schamen we ons het meest voor

Om te achterhalen waar we ons zoal voor schamen, legden we lezers van Psychologie Magazine een online vragenlijst voor – bijna 900 mensen vulden hem in, waarvan 88 procent vrouwen en 12 procent mannen. Dit zijn de resultaten.

Dit vinden we de meest gênante blunders

• Je appt de uitslag van een SOA-test per ongeluk aan een zakelijk contact 91% van de vrouwen, 71% van de mannen
• Je feliciteert iemand met haar zwangerschap, die niet zwanger blijkt te zijn 88% van de vrouwen, 70% van de mannen
• Je bent een eetafspraak vergeten 73% van de vrouwen, 70% van de mannen
• Je krijgt een slechte beoordeling op je werk 75% van de vrouwen, 54% van de mannen
• Het lukt je niet om de lekke band van je fiets te plakken 7% van de vrouwen, 19% van de mannen

Ook genoemd: ‘Ik gaf een nepplant water en mijn collega’s zagen dat.’ ‘Ik liet een scheet tijdens de yogales.’ ‘Mijn inlegkruisje was in m’n panty achter op m’n kuit gezakt.’ ‘Ik ben kapper en knipte de pony van een klant veel te kort.’ ‘Ik heb een onderbeenprothese, ging naar m’n werk maar zonder schoen eraan.’ ‘Ik zei dat mijn nieuwe collega nog wel ballen moest krijgen. Bleek het een transgender.’ ‘Mijn kind ging bij de Praxis op een modeltoilet poepen.’

Anderen de maat nemen

Van barbecue- tot rietjesschaamte, en van Netflix- tot bezorgschaamte: in de media duiken de laatste jaren allerlei ‘nieuwe schaamtes’ op. Toch schamen we ons niet meer dan vroeger.

Wel betitelen we iets waarvan we vinden dat het niet door de beugel kan vaker als een schaamte. Het gaat vaak meer over schuld (‘mijn gedrag is slecht’) dan over een diepgevoelde schaamte die onthuld wordt (‘ik ben een slecht persoon’).

Opvallend genoeg nemen we die nieuwe schaamtes vooral in de mond om ánderen de maat te nemen – zelf hebben we er relatief weinig last van. Zo geeft in ons onderzoek maar 33 procent van de mensen die vliegen, vlees eten of spullen laten bezorgen aan dat ze last hebben van die vlieg,- vlees- of bezorgschaamte.

Top–10 van schaamtebronnen

• Bepaalde fouten die ik gemaakt heb
• Mijn lichaam
• Bepaalde karaktertrekken
• Mijn gebrek aan competentie (het gevoel dat ik eigenlijk te weinig weet of kan, bijvoorbeeld op mijn werk)
• Mijn psychische problemen, zoals angst of burn-out
• Mijn gevoel van eenzaamheid
• Mijn lichaamsgeur
• Mijn verslaving(en), zoals te veel eten, drinken, drugs of spullen kopen
• Bepaalde lichamelijke kwalen, zoals winderigheid of snurken
• Bepaalde seksuele activiteiten, zoals soloseks of porno kijken

Ook genoemd: ‘Mijn lichaam, toen ik dat in een winkelruit zag.’ ‘Mijn lichte vorm van autisme.’ ‘Mijn onhandigheid in de supermarkt.’ ‘Mijn angsten en psychische problemen, allemaal zichtbaar doordat ik aan mijn armen krab.’ ‘Dat ik wéér de glasbak aan het vullen was.’

Top–5 van reacties bij schaamte

• Ik deed net alsof er niets aan de hand was 38%
• Ik drukte de schaamte weg, wilde er niet aan denken of over praten 36%
• Ik ging blozen, zweten en/of stotteren 19%
• Ik maakte er grapjes over 18%
• Ik deelde het met anderen 16%
• Ik werd boos 7%