Zo word je één team in de opvoeding

Wanneer zijn ouders een team in de opvoeding? 

‘Als ze zich ervan bewust zijn hoe ze de opvoeding samen willen aanpakken,’ zegt Neve. Ze geeft aan dat het met name belangrijk is dat ouders wat de basis (zie de oefeningen in het kader hieronder) betreft op één lijn zitten.

‘Als de een bijvoorbeeld heel streng is en vaak straf geeft, terwijl de ander daar niet in gelooft, ontstaat een disbalans. En dat leidt tot onrust binnen het gezin.’

Wat een goed team ook doet, is elkaar steunen. Taken van elkaar overnemen als het even niet meer lukt en elkaar complimenteren als het soepel loopt.

‘Door er regelmatig samen te zijn, op de leuke en minder leuke momenten, dragen ouders uit dat ze een team zijn. Dat geeft duidelijkheid en rust, en dat is voor het hele gezin prettig.’

Het is essentieel om in gesprek te blijven over de opvoeding, benadrukt de kinderpsycholoog. ‘Over hoe het gaat met de kinderen, wat aandacht nodig heeft en waar moet worden bijgestuurd. En ook om de dingen te benoemen die wel goed gaan.’

Last but not least: onderling de eigen behoeften bespreken, zoals wie er nodig even tussenuit moet of een extra sportuurtje nodig heeft. Het kan handig zijn daarvoor een vast moment te prikken, tipt Neve.

Zo nu en dan voor het slapengaan of eens in de zoveel tijd tijdens een etentje, bijvoorbeeld. ‘Dat zijn een soort apk’tjes voor het ouderschap.’

Hoe doe je dat na een scheiding? 

Dan is het volgens Neve des te belangrijker om een team te blijven. ‘Als kinderen ondanks de onenigheid en emoties voelen dat hun ouders er samen voor ze zijn – langs het sportveld, bij muziekvoorstellingen, op school en in de opvoeding – dan verkleint dat de impact van een scheiding vele malen. Dan voelen kinderen: dat doen ze voor óns.’

Gescheiden ouders die elkaar weinig zien, hebben baat bij een goede overdracht. ‘Een regelmatige update is onmisbaar: hoe het met de kinderen gaat, hoe die in hun vel zitten, wat de aandachtspunten zijn en hoe de ouders die willen aanpakken.’ En ook hier helpt een vast moment, vooral als zo’n gesprek beladen is.

Neve benadrukt nog maar eens dat ouders elkaar nooit mogen afvallen waar de kinderen bij zijn – hoe lastig dat ook kan zijn. ‘Als dat allemaal lukt, geven ze hun kind een groot cadeau: dat ze er ondanks de scheiding nog steeds samen staan als ouders.’

Wat zijn de belangrijkste dingen om als opvoeders afspraken over te maken? 

Alles waar anders gedoe over komt. Naast bedtijden, avondroutines, schermen en eten is dat met name corrigeren en straffen. ‘Veel ouders denken daar verschillend over,’ licht ze toe.

‘De een zet bijvoorbeeld het kind apart, terwijl de ander daar niet achter staat. De een blijft rustig, de ander wordt boos en gaat dreigen. Omdat op zulke momenten vaak emoties meespelen, kan een verdeelde aanpak heel onduidelijk zijn voor het kind en dat ondermijnt het effect ervan. Dat maakt het voor ouders belangrijk een lijn te trekken in hoe ze omgaan met emoties en pittig gedrag van de kinderen.’

Hetzelfde geldt voor eten en snoepen. ‘Als de een de hele dag door iets lekkers geeft en de ander daar strikt in is, ontstaat het risico dat kinderen zelf in de koektrommel duiken of denken: hiervoor moet ik bij mijn vader/moeder zijn. Die onduidelijkheid kan strijd geven.’

Natuurlijk zijn er gevallen waarover geen afspraak bestaat en waar je als ouder ook niet direct een antwoord op hebt. Las dan gerust wat bedenktijd in.

‘Stel dat de puber vraagt of hij alleen op vakantie mag of dat de jongste een supermanpak aan wil naar een bruiloft. Dat kun je dan eerst onderling bespreken en er later op terugkomen. Onderbouw het antwoord of laat het kind nog meedenken over de uitkomst.’

Wat als de structuur wegvalt, zoals tijdens de vakantie?

 In tijden van vakantie of juist als de scholen weer beginnen, helpt het volgens Neve om daarop te anticiperen. ‘Het is goed om vooraf bij de aankomende verandering bij stil te staan en onderling alvast afspraken te maken, alvorens die met de kinderen te bespreken.

Over nieuwe schermtijd en bedtijd, bijvoorbeeld. Maar ook over de momenten waarop het gezin samen is en wie wanneer moet werken. Of de puber wel of niet zelf mag bepalen hoe lang hij uitslaapt. Hoe beter je zulke dingen afstemt, hoe gezelliger en relaxter de periode van verandering verloopt.’

Hoe pakken ouders meningsverschillen over de opvoeding aan?

Lukt het niet om tot overeenstemming te komen, dan kunnen ouders zich beperken tot de kernpunten: de opvoedissues die ze het belangrijkst vinden. ‘Niet alles weegt even zwaar,’ zegt Neve.

‘Ouders kunnen met sommige dingen best verschillend omgaan, bijvoorbeeld als het niet zo’n groot effect op de kinderen heeft.’ Het doel van afspraken maken is rust creëren.

Ouders moeten samen bepalen waar ze zich in elk geval deels in kunnen vinden zodat die rust ontstaat. ‘Houd constant het belang van het kind voor ogen,’ adviseert Neve. ‘Dat vergemakkelijkt het praten.’

Ook het kind betrekken bij het maken van afspraken kan helpen. ‘Vanaf vier jaar kunnen ze daar heel goed over meedenken. Sterker nog: dan krijg je vaak de beste afspraken.’

Op voorwaarde dat de kaders duidelijk zijn, dus als de kinderen mogen meedenken over schermgebruik, dan moeten de ouders het eerst eens zijn over de schermtijd.

Neve: ‘Als het ondanks alle pogingen uiteindelijk niet lukt een solide team te zijn, kijk dan verder dan de opvoeding. Soms moet er eerst aandacht zijn voor andere dingen, zoals hoe je zelf in je vel zit of jullie relatie.’ Ook in gesprek gaan met iemand buiten het gezin kan helpen, zoals een goede vriend of een coach.