Kamp jij met FOBO? Deze oefening helpt je om vaker goed-genoegbeslissingen te nemen

Dat lijkt een luxeprobleem en dat is het natuurlijk ook. En toch kan het oprecht als problematisch voelen: de twijfel, de rusteloosheid, de stress die in je spieren kruipt en je nachtenlang wakker houdt, tollend rond de vraag: wat te doen?

Goed genoeg

Bij kleine en middelgrote keuzes is het meest gebezigde advies om FOBO tegen te gaan: kies voor goed genoeg, beslis als een satisficer. The New York Times doopte het de mostly fine decision, een keuze waar je fine mee bent, ook al is het misschien niet het hoogst haalbare.

Stel jezelf de vraag waaraan een keuze moet voldoen om goed genoeg te zijn. Wil je op reis? Wat verwacht je ervan? Moet het er warm zijn, avontuurlijk, betaalbaar? Zodra je jouw criteria kent, kun je een keuze maken die goed genoeg is. Blijf daar vervolgens bij.

Volgens psycholoog Barry Schwartz kunnen we onszelf trainen in het nemen van goed-genoegbeslissingen. ‘Ga eens naar een restaurant en spreek met jezelf af dat je het eerste gerecht op de kaart bestelt dat je aantrekkelijk vindt. Naar de rest kijk je niet meer.’

De eerste keer zal dat heel oncomfortabel voelen. Maar als je het volhoudt, ga je de voordelen van deze beslisstijl merken. Minder onrust vooral.

Oefening: Autonome motivatie

Als je voor een grote, ingrijpende keuze staat, is het goed om je motivatie onder de loep te nemen. In de psychologie worden drie hoofdvormen onderscheiden: autonome, gecontroleerde en a-motivatie.

Autonome motivatie heb je wanneer je iets echt zelf wilt. Doe je het echter omdat je denkt dat je het moet doen, dan is dat gecontroleerde motivatie. Is de motivatie geheel afwezig, dan spreek je van a-motivatie. Hoe autonomer je motivatie, hoe beter.

Autonome motivatie kent ook weer drie gradaties, waarbij intrinsieke motivatie de meest autonome is. Dan wil je iets helemaal zelf, omdat je je er oprecht voor interesseert of er nieuwsgierig naar bent. Doe je iets waarbij je de tijd vergeet omdat je er helemaal in opgaat, dan is de kans groot dat daar je intrinsieke motivatie ligt.

Je kunt ook autonoom gemotiveerd zijn om iets te doen omdat je het belangrijk vindt, dan is je motivatie meer door waarden gedreven. Of je doet iets omdat je er een bepaald doel mee nastreeft, bijvoorbeeld een studie omdat je een coachpraktijk wilt beginnen. Om te weten wat je intrinsiek motiveert en wat minder, is de volgende schrijfopdracht een goede oefening.

Stel jezelf deze 6 vragen om FOBO te voorkomen

Denk eens aan de activiteiten die je de afgelopen weken zoal hebt ondernomen, en beantwoord de volgende vragen:

1. Welke activiteiten vind je interessant en erg leuk om te doen?
2. Welke activiteiten vind je belangrijk om te doen?
3. Welke activiteiten leiden tot het bereiken van je persoonlijke doelen?
4. Welke activiteiten leiden tot behoud van je eigenwaarde? Denk aan het vermijden van schuld of schaamte of ervaren van trots.
5. Welke activiteiten leiden tot het verkrijgen van beloningen en/of vermijden van ‘straf’?
6. Bij welke activiteiten heb je eigenlijk geen redenen (meer) om ze uit te voeren?

Als het goed is, heb je nu beter zicht op de motivatie achter de keuzes die je maakt of hebt gemaakt. Hoe autonomer je motivatie (dus de motivatie bij vraag 1, 2 of 3), hoe groter de kans dat die keuzes passend zijn.

Onderneem je echter veel activiteiten vanuit een gecontroleerde motivatie (vraag 4 en 5) of zelfs a-motivatie (vraag 6), dan is het misschien tijd om andere keuzes te maken.

Deze zelfkennis kun je ook gebruiken bij het maken van nieuwe keuzes: waarom zou je dit wel doen, en dat niet?