Hoe sterk is de band met je moeder?

De steun van je moeder is van groot belang. In de jaren zestig van de vorige eeuw constateerde de Amerikaanse psychologe Mary Ainsworth dat baby’s en peuters wier moeder niet adequaat reageerde op hun roep om hulp, troost en ondersteuning, angstig werden in de omgang met anderen. Maar niet alleen voor kleine kinderen, ook voor volwassenen doet moederlijke steun ertoe, zo blijkt uit een recent onderzoek door de Amerikaanse antropologe Brooke Scelza. Onder bijna drieduizend zwangere vrouwen onderzocht ze hoeveel steun deze vrouwen ontvingen van hun moeder. Wat bleek? Naarmate zwangere vrouwen hun moeder zagen als een belangrijker steunpilaar, had hun baby een hoger geboortegewicht en een kleinere kans om in het eerste levensjaar te overlijden.

Minder stress

Steun is vooral zo belangrijk omdat het de negatieve effecten van stress vermindert. Wie tijdens een grote of kleine stressvolle gebeurtenis – ziekte, een presentatie – kan rekenen op de ondersteuning van een vertrouwd persoon, al is het alleen maar zijn of haar aanwezigheid, heeft een lagere bloeddruk en minder van het stresshormoon cortisol in zijn lichaam. Alleen al het idee dat je een vertrouwd iemand kunt bellen, ook al maak je geen gebruik van die mogelijkheid, vermindert stress. Uiteindelijk tellen de effecten van dat soort ‘steunmomenten’ op, zodat mensen die voldoende steun ervaren uit hun omgeving minder last hebben van bijvoorbeeld hart- en vaatziekten en langer leven.

Dat vooral de bijstand van moeders zo belangrijk is, komt doordat zij, vaker dan vaders, degene zijn die een jong kind opvoedt en verzorgt. Alhoewel dat in deze geëmancipeerde tijd is veranderd, is de moeder voor veel kinderen en volwassenen toch nog steeds een belangrijker hechtingspersoon dan de vader. Dat heeft tot gevolg dat kinderen, ook als ze volwassen zijn, in moeilijke tijden vaak eerder hun moeder opzoeken dan hun vader en dat de moeder zich eerder geroepen voelt haar kind te helpen.

Overbeschermend

Maar steun kan ook doorslaan. Goedbedoeld kunnen moeders de ander te veel uit handen nemen. Ze regelen dan de administratie of koken voor een oudere zoon of dochter omdat ze onterecht denken dat hij of zij dat zelf niet kan. Het gevolg is dat het kind, hoe oud ook, in de ‘hulpbehoevende’ rol blijft zitten, en niet leert op eigen benen te staan.

Overbescherming kan bovendien de onderlinge relatie onder druk zetten. Vooral het zogenaamde protective buffering pakt vaak negatief uit: het houdt in dat iemand, om stress bij de ander te voorkomen, ontmoedigende informatie achterhoudt, zorgen niet uitspreekt maar inslikt, en op eieren gaat lopen. De ander voelt vaak wel aan dat er iets aan de hand is en wordt achterdochtig. Bovendien kan hij zich verraden voelen als blijkt dat er belangrijke informatie voor hem verzwegen is.

Grasmaaien helpt ook

Psychologen onderscheiden verschillende vormen van steun, waaronder praktische en emotionele -ondersteuning. Vaak wordt gedacht dat mensen vooral baat hebben bij de emotionele vorm: een goed gesprek, een arm om de schouder, of begrip. Maar iemand voelt zich vaak minstens zo goed geholpen als een ander de boodschappen voor hen doet of het gras maait. En ook samen een kop thee drinken en praten over alledaagse zaken kan je emotioneel sterken. Gezelligheid geeft namelijk afleiding en relativeert problemen. Een echte hiërarchie is dan ook niet aan te brengen in de verschillende vormen van steun: ze zijn allemaal belangrijk. Met de volgende test ontdek je welke steun je vooral van je moeder krijgt.

Test: Hoe is de band met je moeder?

Een arm om je heen, een luisterend oor, maar ook hulp bij praktische zaken als een verhuizing; de steun van je moeder maakt je niet alleen gelukkiger, maar ook gezonder. Doe de test ‘relatie met je moeder‘. Deze test is speciaal voor Psychologie Magazine gemaakt door de psychologen dr. Pieternel Dijkstra en dr. Dick Barelds. Hij is gebaseerd op Amerikaanse vragenlijsten die sociale steun meten, zoals de Social support behaviors scale en de Inventory of social support behaviors.