De Amerikaanse hoogleraar David Rubin van Duke Universiteit en zijn Deense collega Dorthe Berntsen ontdekten dat het omslagpunt rond ons 25ste levensjaar ligt.
Je ware leeftijd: waarom we ons jonger voelen dan we zijn
Voel je je zo oud als je bent? De meeste mensen niet. Vanwaar dat geworstel met leeftijd?, vraagt au...
Lees verderZij ondervroegen een grote groep Denen van tussen de 20 en 97 jaar oud over hun leeftijdsbeleving. Mensen jonger dan 25 voelen zich gemiddeld ouder dan ze zijn. Eenmaal de 25 gepasseerd, voelen mensen zich gemiddeld jeugdiger.
De kloof tussen onze werkelijke leeftijd en hoe we ons voelen wordt vanaf dan steeds groter. Rond de 30 voelen we ons ongeveer 12 procent jonger dan we zijn, en rond ons 40ste voelen we ons gemiddeld 20 procent jonger dan we eigenlijk zijn.
Daarna blijft het gelijk. Iemand van 30 voelt zich dus 26, iemand van 40 voelt zich 32, iemand van 50 voelt zich 40 en iemand van 60 voelt zich 48.
Waarom voelen we ons jonger dan onze kalenderleeftijd?
Hoe komt het dat we ons, eenmaal een kwart eeuw oud, massaal jonger inschatten dan dat getal op de verjaardagskaart? Psycholoog Ursina Teuscher van de Portland State Universiteit legde honderden 60-plussers een vragenlijst voor en kwam op basis daarvan met twee verklaringen.
Je jonger wanen dan je bent kan een manier zijn om jezelf in een positief daglicht te stellen – in onze samenleving wordt een jong uiterlijk en ‘jong’ gedrag immers gezien als iets nastrevenswaardigs.
En, stelt Teuscher, ouderen zien er tegenwoordig écht jonger uit dan twintig, dertig jaar geleden, dankzij een betere gezondheid en meer aandacht voor kleding en uiterlijk.
Bovendien was een zestiger vroeger in een heel andere levensfase dan zestigers van nu. Als we onszelf dus vergelijken met dat ouderwetse beeld van een oudere met een beige regenjas en steunkousen schatten we onszelf jonger in.
Maar misschien is je gevoelsleeftijd niet alleen een gevoel. Het kan ook weleens het resultaat zijn van de staat van de hersenen. De Zuid-Koreaanse cognitief neurowetenschapper Jeanyung Chey ontdekte onlangs een nauw verband tussen gevoelsleeftijd en verandering in het brein door ouderdom.
Zestigplussers die zich jonger voelden dan hun kalenderleeftijd hadden gemiddeld meer grijze stof dan leeftijdgenoten die zich ouder voelden. De grijze stof slinkt bij iedereen door ouder worden, omdat zenuwcellen afsterven of beschadigen.
Hoe snel die aftakeling gaat, verschilt tussen mensen. Je jonger voelen dan je eigenlijk bent kan betekenen dat je hersenen minder snel aftakelen en dus beter behouden blijven.
Hóé oud zei je?
Drie Nederlanders vertellen over hoe ze dat gapende gat tussen kalenderleeftijd en gevoelsleeftijd ervaren. ‘Als mensen ontdekken hoe oud ik ben, staren ze me met open mond aan.’
Misha (11) voelt zich een volwassene in het lichaam van een kind. Hij telt de dagen af tot zijn achttiende verjaardag.
‘Ik voel me vaak niet serieus genomen. Laatst in de winkel bijvoorbeeld, toen ik wilde pinnen. De caissière keek me zo raar aan. Of tijdens een gesprek op school met twee juffen. Ze praatten samen over mij in plaats van met mij, terwijl ik er gewoon bij zat. Dat komt omdat mensen me als een klein kind zien en ook zo behandelen.
Daarom kan ik niet wachten tot ik volwassen ben. Dan word ik eindelijk voor vol aangezien en krijg ik het respect waarnaar ik zo verlang. Ook kijk ik ernaar uit om mijn eigen keuzes te mogen maken. Dat ik zelf bepaal waar ik woon, wat ik eet en hoe mijn dagindeling eruitziet.
Tot die tijd ga ik zo veel mogelijk met oudere mensen om. Met hen praat ik over grote levensvragen. Waarom zijn jij en ik op aarde? Wat is het nut van ons bestaan? Thuis hebben we het tijdens het avondeten vaak over klimaatverandering. Ik wil weten waar de problemen vandaan komen en wat we eraan kunnen doen, want ik moet er niet aan denken dat de wereld vergaat.
Ook kan ik uren praten over dieren die met uitsterven worden bedreigd, overstromingen, oorlogen en vulkaanuitbarstingen. Ik vind dat interessante onderwerpen omdat ze zoveel effect op de wereld hebben.
Kinderen van mijn leeftijd begrijpen niet dat ik veel van dit soort dingen afweet. Andersom snap ik niet waarom zij zo graag buitenspelen. Als we dat op school doen, verveel ik me kapot. Gelukkig wonen mijn voormalige oppas van 59 en haar drie volwassen kinderen in de buurt. Die hebben dezelfde interesses als ik. Bij hen kan ik mezelf zijn.’
Rustiger aan doen is voor Mathilde (75) geen optie. Met haar looks en lifestyle wordt ze oud op haar eigen dynamische wijze.
‘Drie keer per week dans ik salsa. In het weekend ga ik naar een hippiemarkt in Ruigoord of bezoek ik een festival. Het Afrika Festival Hertme is mijn favoriet. Ik vind het heerlijk om op pad te gaan, nieuwe mensen te ontmoeten, samen te dansen en naar muziek te luisteren. Het plezier van anderen werkt aanstekelijk.
Mijn voornamelijk jongere vrienden zeggen dat ik me met al die uitstapjes gedraag als een 45-jarige. Dat klopt wel. Ik vind het verschrikkelijk dat ik al 75 ben. Het betekent dat ik in mijn reservetijd zit, het leven houdt sneller op dan ik zou willen.
Daarom geniet ik dubbel en dwars van de tijd die me rest. Ik heb laatst nog mijn motto Dum Vivimus Vivamus (‘Laten we leven zolang we leven’) in mijn nek laten tatoeëren. Daarmee druk ik uit dat ik mijn leven inricht zoals ik dat wil, ongeacht mijn leeftijd en wat anderen daarvan denken.
Voorheen had ik geen moeite met ouder worden. Het omslagpunt kwam toen ik een jaar of 60 werd. Dan vroegen mensen naar mijn leeftijd en moest ik toegeven dat ik al heel oud was. Vreselijk!
Vooral omdat de aftakeling dan zo zichtbaar wordt. Al heb ik gelukkig goede genen, want los van wat extra kilo’s zie ik er nog fantastisch uit. Maar toch, ik ben geen vrouw meer in de bloei van haar leven.
Jonge mensen die ontdekken dat ik 75 ben, staren me vaak met open mond aan. Later hoor ik dat ik ze inspireer met mijn uiterlijk en levensstijl. Blijer kun je me niet maken, want ik gun het iedereen om op deze manier oud te worden.’
Uitgaan, voetballen, twee eigen bedrijven – leeftijdgenoten vragen Jeanet (50) regelmatig waar ze de energie vandaan haalt.
‘Op papier mag ik dan 50 zijn, geestelijk voel ik me eerder 40. En lichamelijk zelfs rond de 34; ik ben überfit. Ik ben nog net zo lenig als toen ik 25 was en mijn gewicht is niet veranderd.
Ik spring salto’s op de trampoline in de tuin en voetbalde tot voor kort met twintigers en dertigers in een voetbalteam. ’s Avonds ga ik met die meiden dansen tot de lampen weer aangaan. Het zit in de genen, mijn vader van 85 schuift ook nog zo twee ladders in elkaar om de boom in te klimmen.
Terwijl de vijftigers om me heen zich afvragen waar ik de energie vandaan haal en al beginnen uit te rekenen wanneer ze kunnen stoppen met werken, heb ik het gevoel dat ik net begonnen ben. Ik heb twee bedrijven, en ik heb net een nieuw spel in de markt gezet dat gezinnen stimuleert meer plezier en energie uit elkaar te halen. De wereld ligt aan mijn voeten.
Dat komt misschien ook door mijn zeven jaar jongere man – die werkt ook vrolijk tachtig uur per week en doet er van alles naast. Die vurigheid heeft me altijd aangetrokken tot mannen die een stuk jonger zijn dan ik.
Toch laat ook ik me soms beïnvloeden door het heersende beeld. In tijdschriften las ik dat ik mijn knieën moest sparen, dat de gewrichten bij het ouder worden al dat intensieve voetballen niet meer zouden aankunnen.
Daarom had ik me voorgenomen op mijn 50ste te stoppen. Maar ik heb nu al spijt. In plaats van naar de fitheid van mijn eigen lichaam te kijken, liet ik me leiden door mijn kalenderleeftijd. Terwijl ik nergens last van heb en voetballen nog hartstikke leuk vind. Stiekem heb ik alweer een keer meegedaan.’
