De vraag

Laat ik mijn kleuters op hoogbegaafdheid testen?

Ik ben moeder van een eeneiige meisjestweeling – ze zijn bijna twee jaar. Volgens de logopedist (die hebben ze voor spraakproblemen als gevolg van sondevoeding), het kinderdagverblijf en het consultatiebureau lopen ze ver voor op leeftijdsgenootjes. Hun opa is getest als hoogbegaafd, zelf zijn onze dochters slim en leergierig, hyper en sociaal, en hebben ze erg veel humor.

Nadat ze de eerste twee jaar vrijwel alleen maar ziek waren zijn ze als een speer vooruit gegaan. En ze lijken niet meer te stuiten. Als kinderen redelijk in hun vel zitten, is testen van voorlopen, dus testen op hoogbegaafdheid, dan zinvol of niet? Of kan je beter wachten totdat ze tegen problemen aanlopen? Ze zijn immers met zijn tweeën en hebben altijd een gelijke.

Hun opa had tijdens het testen een IQ van 140. Hij is sociaal alleen erg zwak: hij heeft bijvoorbeeld ook geen vrienden – die heeft hij nooit gehad en hij wil ze ook niet. Zelf geeft hij als reden op dat hij zich van huis uit niet mocht ontwikkelen en tot zijn vierde jaar niet met andere kinderen mocht spelen. En dat je het dan met vier jaar al verleerd bent om vriendjes te hebben. En dan komt dat op school niet meer goed. Dat klinkt mij raar in de oren, gaat dat echt zo? Mijn zoon heeft namelijk PDD-NOS, dus ik vind het dan meer daarop lijken.

Wat ik graag wil weten: is hoogbegaafdheid erfelijk? Hij is namelijk zo trots op zijn slimme kleindochters…

Het advies

Om uw laatste vraag als eerste te beantwoorden: intelligentie is zeker deels erfelijk bepaald. Hoogbegaafdheid is een veel complexer begrip. Daarbij spelen veel factoren een rol, zowel erfelijke als omgevingsfactoren.

Hoogbegaafdheid testen – de overwegingen

De kenmerken die u beschrijft bij uw dochters kunnen wijzen op hoogbegaafdheid. Testen, of liever gezegd een psychologisch onderzoek, is mogelijk, maar niet noodzakelijk. Wel is het van belang dat uw dochters, die nu waarschijnlijk naar het basisonderwijs gaan, onderwijs krijgen dat bij hun manier van ontwikkelen past. U zegt: ‘ze lijken niet meer te stuiten’, en ze stuiten is ook het laatste wat u nu moet doen. Dit betekent dat u snel in gesprek moet gaan met school, zodat ze daar goed kijken wat uw dochters mogelijkheden en interesses zijn. Als die sterk afwijken van het gemiddelde, zal men het onderwijs daar op moeten aanpassen. Dit kan door middel van het verrijken en/of versnellen van de leerstof.

Aandachtspunten voor de school

Op school zal men alert moeten zijn op mogelijk aanpassingsgedrag: kinderen denken soms dat er verwacht wordt dat ze dezelfde dingen moeten doen als hun klasgenoten. Dat kan leiden tot onderpresteren. De school moet zeker niet wachten worden tot uw dochters tegen problemen aanlopen. Dit kunnen ze voorkomen door een adequaat schoolprogramma te bieden, en voldoende kans te bieden om in contact te komen met ontwikkelingsgelijken.

Mogelijkheden buiten school

Natuurlijk hebben uw dochters elkaar, maar een wat bredere sociale groep is natuurlijk fijner. Als dat niet of te weinig lukt op school, raad ik u aan contact op te nemen met één van de verenigingen van ouders van hoogbegaafde kinderen, verenigd in ‘de Koepel’ (www.koepelhb.nl).

Tot slot nog even over uw vader’s redenering

Het verhaal van opa is herkenbaar. Een hoge intelligentie zorgt er vaak voor dat de interesses van een kind, in ieder geval qua niveau, afwijken van dat van andere kinderen. Als daar onvoldoende in begeleid wordt kan dat leiden tot sociale problemen.

Bekijk ook deze video, waarin psycholoog Nienke Wijnants vijf vragen beantwoordt over hoogbegaafdheid

Meer weten over dit thema? Bekijk Hoogbegaafd
Deel dit artikel:
1 september 2009 | Laatst gewijzigd op 23 oktober 2020

Lees ook deze artikelen

Leren omgaan met je gevoelens: het begint op school
Artikel

Leren omgaan met je gevoelens: het begint op school

Is leren omgaan met onderlinge verschillen niet net zo belangrijk als leren rekenen en lezen? Vele honderden basisscholen vinden v...
5 tips om je brein te prikkelen met water
Branded content

5 tips om je brein te prikkelen met water

In, op of bij het water zijn heeft een heilzaam effect op ons. Het nodigt uit tot actie én ontspanning. En dat is precies waarnaa...
3 therapeuten over hun familieperikelen (en hoe ze daarmee omgaan)
Artikel

3 therapeuten over hun familieperikelen (en hoe ze daarmee omgaan)

Therapeuten, psychiaters en coaches hebben zelf natuurlijk ook zo hun ´familieperikelen´. Hoe gaan zij daar vanuit hun expertise...
3 therapeuten over hun familieperikelen (en hoe ze daarmee omgaan)
Artikel

3 therapeuten over hun familieperikelen (en hoe ze daarmee omgaan)

Therapeuten, psychiaters en coaches hebben zelf natuurlijk ook zo hun ´familieperikelen´. Hoe gaan zij daar vanuit hun expertise...
Slapend woordjes stampen
Kort

Slapend woordjes stampen

Leren vraagt om herhalen, herhalen, herhalen. Steeds opnieuw die Franse woordjes opdreunen dus, tot ze in ons brein zijn gegrift.
Hoe je een trauma kunt erven van je ouders
Artikel

Hoe je een trauma kunt erven van je ouders

Opgroeien in armoede, het verlies van een kind: via psychologische overerving en het zogenaamde celgeheugen kunnen onverwerkte tra...
Als je kind bang is
Artikel

Als je kind bang is

‘Wees maar niet bang. Er is niets aan de hand.’ Is dat de manier om te reageren op een jong kind dat bang is? Of maak je het z...
De 5 levensfasen van je kind
Artikel

De 5 levensfasen van je kind

Elk kind maakt bepaalde ontwikkelingsfasen met bijbehorende uitdagingen door. In elke fase lost het een vraagstuk op met een nieuw...
Is narcisme erfelijk?
Advies

Is narcisme erfelijk?

Krijg je als kind van een narcistische ouder automatisch ook narcistische trekken – is narcisme erfelijk? Ik ben daar nogal ...
Stress op jonge leefijd: als je kind elke dag buikpijn heeft
Artikel

Stress op jonge leefijd: als je kind elke dag buikpijn heeft

Schoolkinderen hebben steeds vaker stressklachten. Een nieuw lesprogramma moet ze ontspanningstechnieken bijbrengen. En: wat maakt...
6091