Sociaal snacken

Door de steeds lossere sociale verbanden kunnen we lekker ons individuele zelf zijn. Tegelijk raken we daarmee steeds verder weg van onze natuur – als een hond die alle ruimte heeft, maar de godganse dag alleen is, zonder soortgenootjes: tegennatuurlijk.

Met dank aan de digitale techniek hebben mensen daar iets op gevonden. Via sociale netwerken kunnen ze sms’end, mailend en twitterend hun sociale inbedding bewaken. Met name het succes van Twitter wordt toegeschreven aan het ‘wij’-gevoel en het openstaan voor elkaar. Twitteraars die er een egotrip van maken, worden aan de schandpaal genageld op de website tweeting too hard, ‘waar dikdoenerige tweets de erkenning krijgen die ze verdienen’. Tegelijkertijd is het inherent aan het principe dat twitteraars eenzijdig vertellen waar ze zelf mee bezig zijn – wat ze kopen, lezen, beluisteren, eten. Voor mij als niet-twitteraar lijkt het vooral een manier om te zeggen: halló, hier ben ik, ik bestá!

En misschien is het dat ook wel. Instinctief zoeken we naar nieuwe manieren om trouw te zijn aan onze sociale natuur. De Amerikaanse onderzoeker Kip Williams spreekt van social snacking. Mensen hebben sociaal voedsel nodig, net als eten en drinken. Als je honger hebt en er is geen fatsoenlijke maaltijd voorhanden, neem je een snack. Hetzelfde doe je met sociale relaties, zegt Williams. Een sociale snack kan ieder aandenken aan of substituut van een sociale band zijn, bijvoorbeeld kijken naar een foto van je geliefde, terugdenken aan een goed gesprek, slapen in het T-shirt van je liefje, en ook: sms’en of twitteren.

Maar je kunt niet eeuwig snacken. Je hebt geregeld een fatsoenlijke maaltijd nodig in de vorm van echte (‘real-life’) interactie. Daarbij verloopt de communicatie immers normaal gesproken tweezijdig, waardoor er meer sprake is van… waar het ging het ook alweer om?… contact! Eenzijdig aan anderen vertellen wat je doet en denkt, is zoiets als ongezond en eenzijdig snacken. Je blijft steeds trek houden doordat de behoefte waar het om ging niet écht wordt vervuld.

En het kan zo eenvoudig zijn! Uit onderzoek door mijn collega Tila Pronk bleek dat een simpel telefoongesprekje met iemand met wie je een band hebt al heel wat oplevert. Deelnemers die even belden met een geliefde of goede vriend(in) presteerden daarna beter als ze een snelheidstaak moesten uitvoeren. Het effect was sterker naarmate ze inniger waren met de ander en het gesprek prettiger verliep.

Dus je hoeft helemaal niet zoveel energie te besteden aan al dat getwitter en het bouwen aan sociale netwerken met honderden ‘vrienden’. Gewoon even ouderwets bellen en dan geconcentreerd aan het werk. Dan ben je sneller klaar en kun je daarna weer wat anders gaan doen.

Roos Vonk is hoogleraar psychologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen, auteur en managementconsultant.

(www.roosvonk.nl)