Bij de relatietherapeut: de depressie van je partner

Aan de telefoon waarschuwt Raisa me: ‘Ik weet niet of Erik mee kan komen, hij heeft het behoorlijk zwaar de laatste tijd.’ En nu hij hier tegenover me zit met die wallen onder zijn ogen en die vale huid, het zware hoofd moedeloos tussen de schouders hangend, zie ik meteen dat ze gelijk had. Hij heeft het zwaar. Heel zwaar.

‘Tjongejonge,’ zeg ik, nadat ik Erik van top tot teen heb bekeken.
‘Hij hoort ons waarschijnlijk niet eens,’ zegt Raisa.
‘Jawel,’ reageert Erik. Hij kijkt op. Eerst naar haar, dan naar mij. ‘Ik hoor jullie best.’
‘Mooi, Erik.’ We kijken elkaar aan. ‘Raisa had me al verteld dat je het zwaar hebt. Wil je daar iets over zeggen?’

Dat wil hij. Hij is al jaren moe en somber. Hij slaap slecht en werken lukt niet. De huisarts heeft gezegd dat hij depressief is, maar de pillen die hij kreeg, helpen niet. ‘En Raisa denkt dat ik me aanstel.’
Verbaasd kijk ik naar haar. Raisa gaat overeind zitten. ‘Nee, natuurlijk niet, maar je zou best eens vaker naar buiten kunnen gaan. Of helpen in het huis, of iets met de kinderen doen.’ Erik haalt zijn schouders op. ‘Zijn vader is ook zo,’ gaat Raisa verder tegen mij, ’maar die drinkt er ook nog de hele dag bij. En zijn moeder vindt alles best. Nou, zo zit ik niet in elkaar. Zo’n toekomst wil ik niet.’

Partners van mensen met een depressie hebben het moeilijk. Ze willen graag iets doen om hun geliefde te helpen, maar dat lukt vaak slecht. Ze komen met goede raad en nemen taken over, maar daardoor lijkt het alleen maar erger te worden. Vervolgens gaan ze hun partner uit wanhoop verwijten maken en eisen stellen, waardoor er ook nog ruzie ontstaat.

‘Raisa, jij bent ondernemer, toch?’
‘Jazeker. We hebben net een tweede zaak geopend in het centrum. Nieuw personeel, een nieuwe collectie, spannend.’ Raisa vertelt honderduit over haar business, die ze zelf en vanaf nul heeft opgebouwd. ‘En dat voor een gewoon meisje uit Amsterdam-West.’
‘Ja, dat is een prestatie,’ zeg ik. Ze glimlacht gevleid. ‘Maar weet je wat het is? Niet alle projecten slagen. En project Erik is daar een voorbeeld van. Daarin heb je helaas gefaald.’
‘Wat is dit? Ik ben toch geen project?!’ zegt Erik.
‘Nee, natuurlijk niet,’ Raisa kijkt me boos aan.
‘O, dus je bent Erik niet aan het managen? Je vertelt hem niet wat hij moet doen en laten? Je probeert niet om hem in beweging te krijgen?’
‘Wacht even,’ zegt Erik, voordat Raisa kan antwoorden. ‘Dat doe je allemaal wél.’
Raisa kijkt hem verbluft aan. ‘Ik probeer je alleen maar te helpen!’
‘Raisa, een relatie is geen prestatie,’ zeg ik. ‘Hopelijk kun je gaan inzien dat Eriks problemen niet jouw mislukking zijn.’
Ze zwijgt. En dan komen de tranen.

Kijk ook op psychologie.nl/drlove: daar beantwoordt ‘Dr. Love’ Jean-Pierre van de Ven vragen over de liefde