De vraag

Ik wil zo graag leven zonder faalangst

Beste Arjan,
Ik heb een probleem dat me steeds meer in de weg gaat zitten en wat een verlammende invloed op me heeft. Als (enig) kind was ik altijd al een beetje angstig. Daarbij kwam dat ik heel slechtziend was (en ben) en een bril met heel dikke glazen moest dragen. Ook ontwikkelde ik vanwege de ziekte van Scheuermann [een groeistoornis, redactie] in mijn pubertijd een kromme rug. Kortom, mijn zelfbeeld en zelfvertrouwen waren niet erg positief.

In mijn latere leven had ik een zeer bevredigende baan als docent. De omslag kwam ongeveer 15 jaar geleden toen binnen een jaar

  1. ik ging scheiden en
  2. daardoor m’n kinderen nog maar voor de helft van de tijd zag,
  3. ons huis vanwege die scheiding moest worden verkocht en
  4. mijn baan ophield te bestaan. Door omstandigheden heb ik toen vijf jaar thuisgezeten.

In die periode kreeg ik m’n eerste paniekaanval toen ik in een groepje iets over mezelf moest vertellen.

Het had in de tijd die volgde een verlammende invloed op me. Ik durfde niet eens meer een instantie te bellen, laat staan dat ik een sollicitatiegesprek durfde aangaan. Alleen de gedachte daaraan bezorgde me al een paniekgevoel. Ik zag m’n wereld en m’n toekomst volledig instorten en had het gevoel dat het nooit meer goed met me zou komen.

In de jaren die volgden heb ik me er stap voor stap toe gezet om toch de confrontatie met voor mij beangstigende situaties (in een groep iets moeten vertellen) aan te gaan. Maar het blijft een innerlijk gevecht wat ik soms verlies.

Momenteel ben ik 55 en heb nog steeds geen vaste baan. Het is voor mij dus belangrijk om wel voortdurend in beeld te zijn via netwerken en sollicitaties. Maar bij al deze activiteiten die voor mij qua inkomen heel belangrijk zijn, loop ik steeds weer en meer tegen mijn probleem aan.

Ik ben bang voor het feit dat ik weer dat paniekgevoel krijg wanneer ik in gesprek moet met iemand of met een groep. Daarbij gaat het alleen maar om het eerste stukje van dat contact. Na de eerste paar zinnen ben ik door de angst heen en gaat het wel.

De angst heeft me in de greep en doet mijn zelfvertrouwen absoluut geen goed. Wat dat betreft voel ik me in een neerwaartse spiraal zitten en word ik steeds angstiger voor mijn toekomst; geen werk, geen inkomen, geen pensioenopbouw, straks de hypotheek niet meer kunnen betalen, me dom voelen, mijn leven als mislukt zien, enzovoorts. Wanneer ik op mijn leven tot dusver terug kijk zie ik alleen die dingen die niet goed zijn gegaan en waar ik heb gefaald. Het maakt me dan heel triest.

Ik wil zo graag met wat meer zelfvertrouwen in het leven staan en eindelijk weer eens plezier beleven op een ontspannen manier. Alleen kom ik er niet uit. Vandaar mijn vraag om hulp of advies.

Vriendelijke groet,
Jan

Het advies

Expert

Arjan van Dam

Faalangst

Beste Jan,
In je jeugd heb je je waarschijnlijk geschaamd voor je bril en je kromme rug. Je ervaart dan dat je niet kan voldoen aan het ideaalbeeld dat er heerst. Toch is het je gelukt om daar steeds meer naar toe te werken (eigen huis, getrouwd, kinderen en goede baan). Dat dit in korte tijd allemaal verdwijnt is dan teveel van het goede. Dat je in de periode daarna een paniekaanval hebt gekregen is niet verwonderlijk. De bronnen van je eigenwaarde (baan, vrouw, kinderen) zijn opeens weg of minder beschikbaar en dat roept paniek op.

Ik vind het bewonderingswaardig hoe je met je gevoelens van paniek bent omgegaan. Je hebt steeds je grenzen verlegt en bent de confrontatie aangegaan. Als je er nog last van hebt zou ik wel overwegen om een gerichte behandeling voor de paniekaanvallen te ondergaan. Bijvoorbeeld een EMDR-therapie (zie www.emdr.nl). Het is een traumatische periode geweest en om dit nog beter te verwerken kan zo’n therapie zeker helpen.

Dan het punt van werkloosheid, hier komt faalangst om de hoek kijken. Je schaamt je waarschijnlijk dat je werkloos bent. Samen met de Erasmus Universiteit heb ik onderzoek gedaan naar het begeleiden van werkzoekenden. Het bleek dat het voor hen veel effectiever is om te denken in termen van leerdoelen. Je vraagt je dan af wat je wilt leren in je zoektocht naar werk.

Als je je toekomst (geen inkomen, geen huis, geen pensioen) gaat ophangen aan je werk zoeken dan is het niet raar dat je verkrampt. Je wilt het dan zo graag goed doen dat je alleen nog maar kan falen. De druk die op een sollicitatiegesprek of zelfs een kennismakingsgesprek komt te liggen is zo hoog dat je niet meer goed kunt presteren.

Het is makkelijker gezegd dan gedaan, maar wanneer je het vinden van werk als een vaardigheid gaat zien die je kan trainen zul je het langer volhouden, creatiever worden en beter kunnen omgaan met tegenslagen. Op mijn website heb ik artikelen staan over het onderzoek naar leerdoelen en werk zoeken. Veel succes en laat maar lekker veel misgaan bij je zoektocht, want van je fouten kun je leren.

vriendelijke groet,
Arjan van Dam

 

‘Elke poging die mislukt, brengt u een stap dichter bij het geluk.’
Thomas Alva Edison

  • Arjan van Dam (1970) is psycholoog/trainer. Een thema wat hem erg boeit is dat mensen die willen leren beter presteren dan mensen die alleen willen presteren. Een belangrijke sleutel blijkt te liggen in hoe we tegen fouten aankijken. Zien we die als falen of als een leermoment? Hij geeft trainingen op het gebied van motivatie en doceert psychologie.

    Neem een kijk op zijn website: www.fidare.nl, hier kun je ook artikelen over zijn boek vinden: Arjan van Dam, De kunst van het falen, Ambo

Meer weten over dit thema? Bekijk Zelfvertrouwen
Deel dit artikel:
28 januari 2010 | Laatst gewijzigd op 1 april 2020

Lees ook deze artikelen

De faalangst blijft toeslaan
Advies

De faalangst blijft toeslaan

Beste Wouter, In 2003 heb ik een burn-out gehad. Dit was geen diagnose van een arts, maar dat heb ik zelf bedacht, omdat de tekene...
Dit doet het weer met je gemoed
Branded content

Dit doet het weer met je gemoed

Vrolijk als de zon schijnt, moe en somber als het regent? Héél normaal, want het weer heeft wel degelijk invloed op hoe je je vo...
Dit is het geheim van mindful opvoeden
Artikel

Dit is het geheim van mindful opvoeden

Aandachtig, zonder oordeel en met een milde blik omgaan met je kind. Dat is mindful ouderschap, zegt hoogleraar en ervaringsdeskun...
Dit is het geheim van mindful opvoeden
Artikel

Dit is het geheim van mindful opvoeden

Aandachtig, zonder oordeel en met een milde blik omgaan met je kind. Dat is mindful ouderschap, zegt hoogleraar en ervaringsdeskun...
‘U hebt geen hartinfarct, het is iets psychisch’
Verhaal

‘U hebt geen hartinfarct, het is iets psychisch’

Een paniekstoornis lijkt soms sterk op een hartaanval. Daardoor belanden veel patiënten ten onrechte bij de cardioloog. Het zieke...
Werkloze man
Advies

Werkloze man

Mijn man is al anderhalf jaar werkloos. De carrière die hij wil, en waar hij hard voor gestudeerd heeft, komt niet op gang. We he...
Rouw na ontslag: wie ben ik zonder mijn baan?
Artikel

Rouw na ontslag: wie ben ik zonder mijn baan?

Ontslagen worden kan sterke rouwgevoelens veroorzaken. Je verliest vriendschappen, en misschien zelfs een deel van je identiteit. ...
Altijd bang dat ik iets niet goed doe
Advies

Altijd bang dat ik iets niet goed doe

Beste Arjan, Ik kan naar een hogere functie solliciteren, maar dan moet ik (47 jaar) wel weer gaan studeren en daar zit het proble...
‘Een vijf kan ook heel goed zijn’
Artikel

‘Een vijf kan ook heel goed zijn’

Studiestress, ruzie met je ouders – heel gewone puberkwesties zijn het soms, waar leerlingen mee aankloppen bij de schoolpsychol...
Hoe een psychologische test bijna de carrière van Henk (55) beëindigde
Artikel

Hoe een psychologische test bijna de carrière van Henk (55) beëindigde

‘Een assessment kan onderdeel zijn van de selectieprocedure’ – wie dit zinnetje ziet staan in een vacature, neemt meestal aa...
5753