De vraag

Ik zorgde voor mijn broers en zussen

Beste heer van Mulligen,
Ik ben opgegroeid als oudste van vijf kinderen. Ondertussen ben ik 26, maar ik kan mijn moeder nog steeds niet waarderen voor wie ze is. Toen ik nog klein was, was het vaak hectisch in het gezin. Mijn vader moest hard werken om voor ons te kunnen zorgen en mijn moeder was regelmatig overspannen en leed aan depressies. Ten gevolge daarvan kwam de zorg voor haar en mijn broertjes en zusjes vaak op mijn schouders neer.

Ik zorgde ervoor dat het gezin goed liep en dat iedereen eten kreeg en goede manieren leerde, zoals je dat op een kinderlijke manier belangrijk kan vinden. Ik zorgde ook voor afleiding als ze weer eens opgenomen was in het ziekenhuis. Maar als ze thuis ziek op bed lag ging ik nooit bij haar kijken. Ik maakte eten voor haar klaar en stuurde dan een broertje of zusje naar haar toe.

Toen ik negen jaar was heb ik besloten dat ik groot was. Dat betekende geen knuffels en kusjes meer voor het slapengaan, niet meer tegen elkaar aanhangen op de bank enz. Die beslissing zorgde bij mij voor grote spanningen en woedeaanvallen, die ik alleen op mijn kamer uitraasde en waarvan ik mijn moeder de schuld gaf.

Mijn vader werd altijd een beetje agressief als hij dat hoorde. hij schreeuwde dan hard en heel soms kreeg ik een tik om wakker te worden uit mijn negativiteit, die waarschijnlijk door het hele huis hing. Die tikken hielpen veel beter dan het schreeuwen. Ik was trots op mijn opvoedingstaken en voelde me verantwoordelijk voor alles wat er in het huis gebeurde.

Toen ik bijna volwassen werd, werden de depressies van mijn moeder minder en begon ik te dromen van een leven als zwerver, ver van alles. Toch kon ik het gezin nog niet achter me laten. Op mijn 21ste ben ik toch uit huis gegaan en ben ik ook een half jaar niet bij mijn ouders gekomen. Langzaam groeide het contact, omdat ik wel een sterke band met mijn broers en zussen onderhield.

Nu is sinds een jaar mijn zus levensbedreigend ziek en worden we als familie meer bij elkaar getrokken en dat werkt goed. Tot twee maanden geleden, toen ik een weekje met mijn moeder naar Engeland was gegaan. Na de eerste dag gaf ze aan dat ze bang was dat ze zichzelf van een rots af zou werpen en dat ze zich erg depressief voelde.

Ik heb haar verhaal aangehoord en met haar gepraat, gedaan wat er nodig was voor haar, maar het enige dat ik echt voor haar voelde was een groot pijnlijk gat met daarin haat en jaloezie. Ook nu ik haar veilig naar huis heb gereden en ze verschillende therapieën heeft (wat betekent dat ze echt probeert beter te worden) voel ik vooral negatieve dingen voor haar. Ik kan haar zielige gedrag niet uitstaan. Aan de andere kant heb ik het idee dat zij mij wel graag in de buurt heeft.
Ik weet niet hoe ik hier mee om moet gaan.
Houd ik eigenlijk wel van mijn moeder?

Met vriendelijke groet,
Julia

Stel ook een vraag

Opslaan

Het advies

Expert

Wim van Mulligen

Beste Julia,
Dank je wel voor de moeite die je nam om zo’n uitgebreide brief te schrijven. Het is indrukwekkend om te constateren hoe een kind er toe komt om zoveel zorg te hebben, vroeger en nu nog. Ik ben onder de indruk van dat meisje wat woedend naar haar kamertje ging om de spanningen af te reageren.

Verder zie ik een vader die zich een slag in de rondte werk om het hoofd boven water te houden en een moeder die het leven niet aan kan. Moeder is een kwetsbare vrouw, van aanleg of de geschiedenis heeft haar zo kwetsbaar gemaakt. Het lijkt zo eenvoudig dat een oudste kind dan de zorgen over neemt maar de inzet is genereus en onvoorwaardelijk: zij zorgt gewoon.

Waar je echter niet om heen kan is dat je ook de rekening van dit alles gepresenteerd krijgt. Je komt niet aan je eigen leven toe. Het is een heel eenzame jeugd die je beschrijft, zonder knuffels en kusjes vóór het slapengaan, terwijl jij ze zo verdiende.

Waar ik benieuwd naar ben is of er ooit iemand geweest is die dat zag en je daar een compliment voor gaf. Maar buiten dat is het voor een jong meisje een veel te zware taak. Wanneer je ouder wordt dan wil je de vrijheid, je eigen levensruimte veroveren. Het verbaast me niets dat voor jou het zwerversleven een aanlokkelijke optie was, dat was pas vrijheid: je nergens aan gebonden voelen en de wereld voor jezelf te hebben.

Het wordt nu tijd dat je je leven gaat inrichten zoals jij dat wil. Ook al niet gemakkelijk want je bent ondertussen wel een beetje kwijt geraakt om te weten wát je nu eigenlijk wil. Probeer eens te bedenken wat je uit je zelf voor deze moeder, waar je ook van houdt, wil doen. Hoe moeilijk het ook is, weet dat je op de goede weg bent wanneer jij je eigen levensvoorwaarden leert kennen. Ik kan me zelfs voorstellen dat je een paar keer met iemand praat om deze, ogenschijnlijk wat verborgen, weg te vinden.

Verder lijkt het mij redelijk dat je jouw broers en zussen mobiliseert om wat zorg van je over te nemen. Zij zijn inmiddels ook volwassen en daarmee medeverantwoordelijk voor het reilen en zeilen van iedereen in het gezin.

Tot slot denk ik dat je ondertussen een beetje op de goede weg was, totdat je zus ziek werd, dan komen alle oude patronen weer in vol ornaat terug. Dat mag niet alleen op jouw schouders terechtkomen. De onderlinge betrokkenheid kan voor jou een enorme steun in de rug zijn.

Ik wens je veel sterkte, maar misschien ook een beetje zwakte toe. Geef je over aan je eigen leven.

Je verdient het, meer dan wie ook.

Met vriendelijke groet,
Wim van Mulligen

Wim van Mulligen is psycholoog en psychotherapeut en heeft een eigen therapiepraktijk te
Voorschoten.

Neem een kijkje op zijn sites:

www.lerenoverleven.org Leren over leven, contextueel trainer van hulpverleners en therapeuten
www.orthoconsult.nl Ortho Consult, contextueel trainer van intern schoolbegeleiders en leerlingbegeleidersMeer lezen?
Leren over Leven in loyaliteit, M. Michielsen, W. van Mulligen, L, Hermkens, Acco, Leuven/Voorburg
Tussen thuis en School, W. van Mulligen, P. Gieles, A. Nieuwenbroek, Acco, Leuven/Voorburg
Contextueel Leidinggeven in het onderwijs, A. Nieuwenbroek, P. Gieles, W. van Mulligen, Acco, Leuven/Voorburg (te verkrijgen: Ortho Consult, Hofstad 14, 5296 NK Esch)
Kleine Psychologie voor School, W. van Mulligen, A. Nieuwenbroek, I. Mijland, Quirijn, Esch, (verschijnt in november 2009)