De vraag

Valt empathie te leren?

Sommige mensen hebben heel weinig inlevingsvermogen. Wellicht om zichzelf te beschermen, of uit puur onvermogen. Meestal kan ik het wel relativeren, maar nu betreft het mijn schoonouders: de opa en oma van mijn kinderen. Ik kan wel stellen dat hun inlevingsvermogen heel beperkt is.

Ik geloof niet dat het een kwestie is van niet willen. Eerder puur onvermogen, dat overschaduwd wordt door een grote dosis egoïsme. Gelukkig is mijn vriend, hun oudste zoon, totaal niet zo. Ik zie wel fracties van hun onvermogen terug in hun andere kinderen.

Ik vind het moeilijk om het gedrag van mijn schoonouders te verklaren aan mijn kinderen van twee en acht jaar. Veel volwassen familieleden en vrienden begrijpen het al niet, laat staan kinderen… Nature of nurture – hoe ligt die verhouding? In hoeverre kan ik mijn kinderen beschermen en behoeden voor dit gedrag? Hoe is dit gedrag überhaupt te verklaren? En bestaat er zoiets als een cursus empathie?

Het advies

Mensen kunnen inderdaad heel erg verschillen in empathisch vermogen. Om een extreem voorbeeld te noemen: psychopaten hebben vaak totaal geen besef van de pijn die ze hun slachtoffers aandoen. Waardoor ontstaan die verschillen?

Verschillen in empathie: de oorzaken

Voor een deel zullen verschillen in empathie zeker erfelijk bepaald zijn. Maar ingrijpende traumatische gebeurtenissen en je hechtingsstijl (hoe je moeder in het algemeen reageerde als je als kind huilde) kunnen daarbij zeker een rol spelen. Dat geldt ook voor leerprocessen: realiseer je dat artsen en hulpverleners in staat moeten zijn om hun empatisch vermogen uit te schakelen, anders zouden ze misschien zelfs geen goede zorg kunnen leveren!

Cursus empathie bij kleuters

De andere kant van het verhaal is dat empathisch vermogen ook kan worden aangeleerd. In Duitsland loopt er een zeer interessant project bij kleuters: op school kijken ze toe hoe een moeder haar baby voedt en verzorgt. Constant vragen begeleiders daarbij vragen zoals ‘Wat voelt de baby nu?’, ‘Is de moeder nu boos?’, en ‘Waaraan kun je zien dat de baby nu voldaan is?’.

Die training heeft een verbluffend positief effect op het welbevinden van de kinderen. Ze gaan zich er beter door voelen en vertonen minder probleemgedrag. Kortom, het lijkt erop dat je empathie kunt aanleren en dat je er zelf ook nog beter van wordt.

Meer weten over dit thema? Bekijk Emoties
Deel dit artikel:
25 mei 2010 | Laatst gewijzigd op 20 september 2020

Lees ook deze artikelen

Huilen van ontroering, hoe komt dat?
Advies

Huilen van ontroering, hoe komt dat?

Beste Ad, Sinds enkele jaren zijn mijn emotionele gevoelens sterk toegenomen. Vooral als ik dingen bij anderen zie (kan ook op tv)...
Keuzes maken? Kijk eens opnieuw naar je waarden
Branded content

Keuzes maken? Kijk eens opnieuw naar je waarden

Sta je op een keerpunt in je leven? Laat je vooral niet leiden door anderen en emoties. Volgens experts kun je beter weer eens sti...
3 therapeuten over hun familieperikelen (en hoe ze daarmee omgaan)
Artikel

3 therapeuten over hun familieperikelen (en hoe ze daarmee omgaan)

Therapeuten, psychiaters en coaches hebben zelf natuurlijk ook zo hun ´familieperikelen´. Hoe gaan zij daar vanuit hun expertise...
3 therapeuten over hun familieperikelen (en hoe ze daarmee omgaan)
Artikel

3 therapeuten over hun familieperikelen (en hoe ze daarmee omgaan)

Therapeuten, psychiaters en coaches hebben zelf natuurlijk ook zo hun ´familieperikelen´. Hoe gaan zij daar vanuit hun expertise...
Hoe kan ik meer met mezelf meeleven?
Advies

Hoe kan ik meer met mezelf meeleven?

Geachte heer Vingerhoets, Ik heb de afgelopen twee jaar veel pech gehad met mijn gezondheid. Ik heb drie operaties gehad, vijf kee...
De problemen tussen schoonmoeders en schoondochters
Artikel

De problemen tussen schoonmoeders en schoondochters

Ze houden van dezelfde man en daardoor zijn ze verplicht familie van elkaar. Dat botert niet altijd even goed. Waarom juist de rel...
Wat niet weet…
Verhaal

Wat niet weet…

Wat als je partner Asperger heeft?
Artikel

Wat als je partner Asperger heeft?

Hoe is het om je leven te delen met een man die emotioneel onbereikbaar is? Wil Swinkels (43) heeft het syndroom van Asperger: doo...
Denkstand / voelstand
Kort

Denkstand / voelstand

Brein Misschien heeft u het weleens meegemaakt: u leefde zo mee met iemands verhaal dat u niet doorhad dat u werd opgelicht. Volge...
Ik ook
Artikel

Ik ook

Als u jeuk heeft bij het zien van deze foto bent u niet de enige – Britse onderzoekers stelden vast dat 64 procent van de pr...
5463