Ik ben benieuwd of je kunt voorspellen dat je een verhoogde kans hebt op alzheimer. Mijn opa van moeders kant is dement overleden, net als de oudere broer en zus van mijn moeder. Ze zijn alledrie wel (ruim) tachtig geworden. Mijn moeder (bijna 85) dementeert ook licht. Maar gezien hun leeftijd is dat allemaal misschien wel heel normaal? En klopt het dat mensen die dement worden minder vaak kanker krijgen – en andersom?
‘Zit alzheimer in de familie?’ Dit is een van de meestgestelde vragen over alzheimer. En deze vraag is niet zo eenvoudig te beantwoorden. We besteden er daarom in ons boek het Alzheimermysterie een heel hoofdstuk aan. Alzheimer als familiaire ziekte betekent dat de ziekte wordt veroorzaakt door één gen en als één van de ouders het heeft, krijgt de helft van de kinderen het ook. Dit komt wel voor, maar zeer zelden. Het gaat om zo’n één procent van de patiënten met dementie, en in deze vorm komt de ziekte altijd op jonge leeftijd tot uiting, dat wil zeggen: (ruim) voor het 65e levensjaar. In het overgrote andere gedeelte van de alzheimer-patiënten spreken we van “sporadische alzheimerâ€. Maar ook hier speelt aanleg een rol. Het gaat hier echter om een combinatie van (vele) risicogenen, die ieder voor zich het risico op de ziekte een heel klein beetje verhogen. Intussen zijn zo’n 25 risicogenen voor alzheimer ontdekt; men denkt dat er in de komende jaren nog vele bij zullen komen.
Daarnaast spelen ook omgevingsfactoren een rol. En vermoedelijk spelen genetische aanleg en omgeving ook nog op elkaar in. Uitvinden hoe dat precies werkt, is een vraag die onderzoekers dagelijks bezig houdt. Voor uw specifieke vraag geldt: de belangrijkste risicofactor voor alzheimer is een hoge leeftijd. Boven de 85 lijdt zo’n één op de drie ouderen aan een vorm van dementie, het komt dus heel veel voor. Als het in de familie voor komt, is het risico iets hoger. Maar net zo goed kan het zo zijn dat alzheimer bij andere familieleden nÃet ontstaat. Op dit moment kunnen we dat nog niet goed voorspellen.
Het antwoord op de laatste vraag: ‘klopt het dat mensen die dement worden minder vaak kanker krijgen?’. Dit zou te maken hebben met een overactief immuunsysteem, dat zou kanker helpen voorkomen, maar alzheimer juist bevorderen.
