Ik verbaas me erover hoe boos mijn vriend kan worden. Hij schreeuwt soms als mensen een foutje maken (bijvoorbeeld in het verkeer) of te laat komen. De laatste tijd krijg ik steeds meer het idee dat het vooral gebeurt in situaties waarin hij gevaar of onveiligheid voelt. Kan er angst achter zijn boosheid zitten?
Bij de oer-emoties angst en woede produceren we dezelfde chemische stoffen die ons klaarmaken voor actie: aanvallen of wegrennen. Dat gebeurt ook als we ons uitgedaagd voelen. Het helpt om actie te ondernemen, vol te houden en te presteren.
Soms worden die emoties uitgelokt door gedachten, ook als daar geen enkele aanleiding toe is. Shakespeare schreef al: ‘Er is niets goeds of slechts, maar het denken maakt het zo.’
Op andere momenten worden de reacties uitgelokt door ons reflexbrein. We reageren zonder nadenken en de interpretatie komt dan pas een fractie van een seconde later. Dat kan levensreddend zijn.
Een tijdje geleden reed een auto plotseling de stoep op, in mijn richting. In een reflex sprong ik weg, en een fractie van een seconde later werd ik boos.
Er kan ook een aangeleerde reflexreactie ontstaan, waardoor je al agressief reageert vóór je boze gedachten hebt. Dit gebeurt als je vaak op dezelfde manier hebt gereageerd op een situatie.
Dat lijkt het geval bij jouw partner. Cognitieve therapie en EMDR – als er een nare ervaring aan de basis ligt – of een combinatie van beide kan helpen.
