In relatietherapie: ‘Wat jammer dat twee mensen die duidelijk van elkaar houden zoveel ruzie hebben.’

Halverwege het gesprek begint het me pas te dagen waarom dit liefhebbende stel mijn hulp heeft gezocht. Ze komen vanwege een vraag, een vraag die niet wordt gesteld. Elif wil dat deze vraag gesteld wordt, weet ik ineens, en ik weet ook dat ik niet hardop moet zeggen wat ik weet, want dat zou alles bederven.

‘Goed,’ zeg ik na een minuut of twintig. ‘Jullie hebben dus regelmatig ruzies die escaleren, en daar is niet één grote oorzaak voor aan te wijzen. Het zijn meer kleine ergernissen die uit de hand lopen. Begrijp ik dat goed?’

‘Het is een optelsom,’ zegt Elif. ‘Die voedt mijn ontevredenheid.’ Elif komt uit Turkije. Ze spreekt zo nu en dan in prachtige Nederlandse volzinnen.

Joey vindt dat ook, van die optelsom. Ik vraag of er nog andere problemen zijn die ik moet weten voordat we met een therapie beginnen. Die zijn er niet.

‘Wat jammer dat twee jonge mensen die duidelijk van elkaar houden zoveel ruzie hebben,’ zeg ik. ‘Ja, maar is dat echt het geval?’ zegt Elif.

Joey en ik kijken verbaasd. ‘Hoe weet ik dat hij echt van mij houdt?’ zegt Elif. Ze kijkt naar haar handen. Op dat moment valt bij mij het kwartje en ik kijk naar Joey. Heeft hij het ook gezien?

‘Nou, ik hou toch van je?’ zegt hij. De subtiliteiten in de communicatie van zijn vriendin lijken niet besteed aan deze actuaris. ‘Jij zegt het, maar ik zie het niet,’ zegt Elif cryptisch. ‘Ik wacht.’

Hinten is een gevaarlijke communicatiestrategie, omdat je snel verkeerd wordt begrepen, of je geliefde begrijpt je zelfs helemaal niet. Dat laatste lijkt nu het geval. Joey kijkt onbewogen voor zich uit. Ik besluit Elif een handje te helpen – op haar manier. Ik kopieer haar manier van communiceren.

‘Ik weet nog dat mijn vrouw en ik van die stomme ruzietjes hadden,’ zeg ik. Elif veert lichtjes op. Joey kijkt verbaasd. Waarom vertelt de therapeut ineens een verhaal? ‘Het ging allemaal over de huwelijksdag. Over de jurk, mijn pak, de ringen, het aantal gasten, wie wel, wie niet…’

Sommige woorden spreek ik nadrukkelijker uit: huwelijk, trouwen, ringen. Als ik ben uitgesproken, houd ik mijn adem in. Elif ook. ‘En?’ zegt Joey. ‘Wat is de boodschap? Hoe kwamen jullie daar uit?’

‘Soms is het de optelsom,’ zeg ik, ‘en soms is er voor ruzies een onderliggende reden die je nog niet weet. Die onbewust is. Weet je wat er bij ons was?’ Joey knikt van nee. ‘Mijn vrouw wilde zo graag trouwen dat ze niet kon wachten.’

‘Hmm,’ zegt Joey. En dan: ‘Aah…’ Hij kijkt naar Elif, die haar beste pokerface heeft opgezet. Ze kijkt naar haar nagels, om te zien of die wel goed gelakt zijn. Joey knikt me toe, mannen onder elkaar. Voor de vorm maken we nog een volgende afspraak. Maar al na een dag mailt Elif dat ze niet meer hoeven te komen. De vraag is gesteld.