Dit zijn de kenmerken van autisme bij vrouwen (en die zijn anders dan bij mannen)

1. Het klassieke beeld van autisme past niet bij vrouwen

Veel mensen denken bij autisme aan jongens die sociaal onhandig zijn en een fascinatie hebben voor techniek of cijfers. Dat beeld klopt lang niet altijd, zegt klinisch psycholoog Els Blijd-Hoogewys. Veel vrouwen met autisme hebben juist een relatie, kinderen en een sociaal beroep.

Het stereotype is ontstaan op basis van onderzoek bij jongens en mannen. “Het is een beeld waaraan meisjes en vrouwen met autisme niet direct voldoen,” aldus Blijd-Hoogewys, hoofd van het Autismeteam van Inter-Psy.

2. Vrouwen met autisme camoufleren hun symptomen

De symptomen van autisme bij vrouwen zijn vaak subtiel. Door hun intelligentie en sociale bewustzijn kunnen vrouwen gedrag ‘aanleren’ dat verwacht wordt. Psycholoog Annelies Spek: “Een verpleegkundige vertelde me dat ze zichzelf had aangeleerd om tegen klagende patiënten te zeggen: ‘Wat vervelend voor u.’ Ze kwam over als een empathische zuster.”

Ook gebruiken vrouwen trucjes om sociaal gedrag te imiteren – bijvoorbeeld door naar de neusbrug van iemand te kijken in plaats van in de ogen. Dit sociaal camoufleren zorgt ervoor dat ze vaak niet als autistisch worden gezien.

3. Vrouwen met autisme hebben vaak een sociale focus

Een opvallend kenmerk van autisme bij vrouwen is hun sterke interesse in sociale processen. “Ze lezen er bijvoorbeeld ontzettend veel over en stellen heel veel vragen om mensen beter te kunnen begrijpen. Psychologieboeken zijn vaak favoriet,” zegt Blijd-Hoogewys.

Door sociale echolalie – het nadoen van sociaal gedrag – leren ze zich sociaal te gedragen. “Intelligente mannen met autisme doen dat soms ook, maar vrouwen lijken er verder in te gaan,” voegt ze toe.

4. Vrouwen ervaren chronische overbelasting door jarenlang aanpassen

Een van de grootste risico’s bij onopgemerkte autisme bij vrouwen is overbelasting. “Het is emotioneel uitputtend om continu te moeten observeren, analyseren en je natuurlijke gedrag aan te passen,” legt Blijd-Hoogewys uit. Veel vrouwen komen uiteindelijk in een burn-out terecht of krijgen te maken met depressies en angstklachten.

“Bij vrouwen die pas op latere leeftijd de diagnose autisme krijgen, had 66 procent eerder al een andere diagnose, vaak een stemmingsstoornis,” zegt Spek. Het probleem zit vaak dieper, maar blijft onder de radar door het sterke aanpassingsvermogen van deze vrouwen.

5. De sociale druk op meisjes en vrouwen is groter

Waarom is het juist bij vrouwen zo lastig om autisme vast te stellen? Dat heeft volgens Spek te maken met de sociale normen. “Meisjes met autisme voelen in de omgang met seksegenoten al van jongs af aan dat ze anders zijn; bijvoorbeeld doordat ze niet zo makkelijk kletsen en minder interesse in jongens en relaties hebben. Maar ze willen heel graag geaccepteerd worden.”

Meisjes leren al vroeg dat ze sociaal moeten zijn, empathisch moeten reageren en meerdere rollen moeten vervullen. Die druk om sociaal te zijn is wellicht de reden dat meisjes met autisme vanaf de kleuterleeftijd al meer geneigd zijn contact te zoeken, waardoor ze minder snel het stempel autisme krijgen, zegt Spek.

Meer lezen? De uitgebreide versie van dit artikel vind je hier.