In therapie: Hij jokt, zij klaagt

‘Het verbaast me dat Johan al zolang stilzit,’ zegt Tineke met een blik op haar man. Johan zit met zijn benen over elkaar, de armen losjes over de leuning van zijn stoel, op zijn gezicht een vredige glimlach. ‘Normaal kun je nog geen twee minuten stilzitten, toch?’

‘Ach, overdrijf niet zo,’ zegt hij. Tineke wendt zich geërgerd tot mij.

‘Ik word gek van die man. Ik, overdrijven? Híj is altijd te laat. Iets plannen? Lukt niet. En al vijftien jaar moet ik hem wakker maken. Elke ochtend. Alsof ik nog een kind heb. Het kost me een half uur om hem uit bed te krijgen.’

Johan gaat verzitten. Zo kalm als hij maar kan, slaat hij zijn benen andersom over elkaar en legt zijn handen in zijn schoot. Nee, toch maar niet, hij legt ze weer over de leuning van zijn stoel. Buigt voorover en veegt nog even een bruine lok haar achter een oor. Leunt weer achterover. Zucht.

Tineke komt nu lekker op dreef. ‘Maar het ergste is het liegen. Als ik hem vraag om iets te doen zegt hij ja, maar doet hij nee. En als je ernaar vraagt, liegt hij keihard in je gezicht dat het is geregeld.’

Tineke somt de vele wandaden van haar man op. Laatst zou hij tickets boeken voor een vakantie naar Griekenland, maar deed dit pas op het allerlaatste moment, waardoor het drie keer zo duur werd.

Hij gooit voortdurend onbetaalde rekeningen weg en als de deurwaarder komt, valt hij zogenaamd om van verbazing. Hij geeft bakken met geld aan de kinderen en doet dan net alsof de bank een fout heeft gemaakt.

Johan krijgt er genoeg van. ‘Houd maar op, het is allemaal waar. Maar het enige wat ik wil, is het iedereen naar de zin maken. Is dat soms verboden?’

Hij kijkt hoopvol naar mij. Deze situatie ken ik maar al te goed. Veel ruziënde stellen geven elkaar de schuld van hun onderlinge problemen. Het spelletje ‘Wie heeft het gedaan?’ is hun voornaamste tijdverdrijf.

De therapeut moet dan zeggen wie er gelijk heeft (en dat moet de therapeut vooral niet doen). Maar er zijn uitzonderingen. Soms komen relatieproblemen wel degelijk voort uit individuele problemen.

‘Johan, weet je wat ADHD is?’ zeg ik.

‘Ja, dat zei de huisarts ook al.’

‘Ik hoor aanwijzingen voor ADHD, misschien voor ADD. Zullen we dat eens testen?’
Johan knikt.

‘En het liegen dan?’ zegt Tineke. ‘Dat is toch gewoon belachelijk?’

Johan gaat verzitten, maar zwijgt. ‘Tineke, wat zou jij doen als je alles overhebt voor je gezin, maar niets lukt?’ zeg ik. Ze denkt na.

‘Laat ik het zo zeggen: de meeste mensen kunnen niet toegeven dat iets niet lukt wat ze wel heel graag willen. Dan liegen ze nog liever, tegen hun gezin en tegen zichzelf.’

Tineke kijkt naar haar man, die verlegen zijn ogen neerslaat. ‘Ach, mijn lieve jokkebrokje…’ zegt ze.

Kijk ook op psychologiemagazine.nl/youtube: daar beantwoordt ‘Dr. Love’ Jean-Pierre van de Ven vragen over de liefde