In relatietherapie: ‘Kun je nou eens ophouden met die telefoon?’

‘Zeg, kun je nou eens ophouden met die telefoon?’ zegt Michel streng. Luna kijkt verbaasd naar hem, naar mij, naar het telefoontje in haar hand. ‘Het irriteert me mateloos. Wil je soms iemand bellen? Is dit gesprek niet belangrijk genoeg voor je?’

Michel windt zich steeds meer op terwijl hij spreekt.
‘Ik zit naar je te luisteren,’ zegt Luna verdedigend. ‘Wat is er?’
Michel werpt een blik op mij en bindt in.

Dan gaat hij weer verder waar hij voor zijn uitval was gebleven: ‘Zoals ik dus zei: ik wil niet scheiden. Luna ook niet. Ze zegt dat alleen maar vanwege… spanningen. Het is een schreeuw om hulp. Maar het is geen goed plan. Voor de kinderen niet, voor ons niet. Ik zie mezelf al zitten op driehoog achter. Of haar.’

Als Michel is uitgesproken wend ik me tot Luna. Ze laat haar telefoontje ronddraaien tussen duim en vingers zodat het lekker stuitert op de leuning van de bank. ‘Hoe zit jij erin?’ zeg ik. ‘Wil je scheiden?’
‘Dat heb ik gisteren wel gezegd, ja,’ zegt ze. ‘Ik kan er niet meer tegen. De vernederingen, het gecommandeer, de ruzie-’
‘Leg dat ding in godsnaam weg!’ zegt Michel luid.

Luna bevriest. Het telefoontje komt tot stilstand in haar hand. Ze kijkt naar mij om te zien wat ik zal doen.
Een interessante tak van de vakliteratuur over therapie gaat over cruciale voorvallen tijdens therapiesessies.

Therapeuten willen in hun artikelen graag shinen met briljante opmerkingen die hebben geleid tot een verheffend inzicht bij hun cliënten, maar cruciale voorvallen zijn vaak veel subtieler, veel onopvallender op de momenten dat ze zich voordoen. Het kan gaan om een grapje van een van beide partners, waardoor de ander smelt.

Of om een gesprekje over het uitzicht van de spreekkamer, waardoor de stemming plotseling omslaat. Een cliënt kreeg ooit mijn vrouw aan de telefoon toen hij een datum wilde verzetten en hij vond haar zo aardig dat hij besloot om het toch maar weer te proberen met zijn eigen vrouw.

Bescheidenheid past ons therapeuten. Ik zie, ruik, proef, voel en hoor aan alles dat dit een cruciaal voorval is in deze therapie en in het huwelijk van Michel en Luna. Zal ik die briljante opmerking maken? Of een grap? Michel gedraagt zich als een hork. Luna speelt de vermoorde onschuld, maar ze weet ongetwijfeld exact hoe ze Michel het bloed onder de nagels vandaan aan het halen is. Er valt genoeg te zeggen.

Maar ik zeg niets. Luna kijkt naar mij. Ik kijk terug. Ik kijk naar Michel. En ik laat tot hen beiden doordringen hoe kinderachtig ze met elkaar omgaan.

‘Oké, oké, goed dan,’ zegt Luna. Ze bergt haar telefoontje op. Michel ziet het aan met een verbeten trek om de mond. De rest van de sessie verloopt zonder onderbrekingen. Een week later belt Luna het volgende gesprek af. Ze gaan toch maar uit elkaar.