Boek van de maand: Liefde op leeftijd
Sinds hij zijn bestseller Liefde is een werkwoord publiceerde, strijdt Alfons Vansteenwegen onvermoeibaar voor de stelling dat een relatie vroeg of laat verpietert als je de boel op zijn beloop laat. Zijn nieuwste boek, gericht op zeventigplussers, zet waardevolle inzichten over een fijne relatie in deze fase op een rij.
Vijftig jaar getrouwd. Het roept het vredige beeld op van met elkaar vergroeide levens, van een half woord dat voldoende is, van het genoeglijk voortkabbelen op de vertrouwdheid van volgehouden liefde, gemeenschappelijke ervaringen, lang geleden uitgevochten conflicten en, vaak, de bonus van kleinkinderen. Het werk is gedaan, de tijd van oogsten begonnen.
Maar dat beeld is volgens de Vlaamse seksuoloog en relatietherapeut Alfons Vansteenwegen toch wat te idyllisch. Wil je het ook boven de zeventig nog echt fijn met elkaar hebben, dan is er wel degelijk werk te verrichten. Na zijn bestseller Liefde is een werkwoord (1988), waarin hij stelt dat je relatie doodbloedt als je de boel op zijn beloop laat, liet Vansteenwegen drie jaar geleden met Als liefde zoveel jaar kan duren zien dat dit ook voor stellen boven de vijftig geldt.
En nu, in zijn laatste boek, zijn zeventigplussers aan de beurt met de problemen die bij die laatste fase horen. Zo kan het halve woord dat genoeg lijkt ook de weg zijn naar het in stand houden van vooroordelen. Bedoelt de ander echt wat jij in gedachten afmaakt? Of wordt het tijd om de ander af en toe niet met een half oor maar met oprechte aandacht te laten uitpraten?
En als de ander door fysieke problemen of een haperend geheugen bepaalde taken niet meer aankan, hoe neem je die dan over zonder dat de ander zich te veel betutteld voelt? En hoe ga je om met het toenemende verschil in vitaliteit tussen beide partners, waardoor de een graag op de kleinkinderen past, op fietsvakantie gaat of seks wil en de ander liever niet?
De aanwijzingen van Vansteenwegen, zelf 79 jaar en meer dan vijftig jaar samen met zijn partner, zijn veelal ruim gesteld, in termen van: geef elkaar oprechte aandacht, praat, aanvaard elkaar zoals je bent, baken eigen terrein af, zoek tijdig hulp als de mantelzorg de eigen ruimte dreigt te overwoekeren.
Het ligt allemaal best voor de hand, maar als je al vijftig jaar samen bent, kun je dit soort eenvoudige aanwijzingen gemakkelijk uit het oog verliezen. En dan is Liefde op leeftijd een nuttige reminder.
Alfons Vansteenwegen, Liefde op leeftijd. Waarom liefde altijd een werkwoord blijft, Lannoo, € 19,99
Een mond vol woorden
Wie kent het niet: het gevoel tekort te schieten als iemand een groot verdriet met je deelt. Je wilt tot steun zijn, maar vindt de woorden er niet voor. Misschien is dat niet zo’n probleem. Door te stuntelen en te twijfelen toon je namelijk ook wat je voelt.
Dat werkt beter dan valse hoop bieden, zoals tegen een terminale patiënt zeggen: ‘Kop op, joh, ze vinden nog wel een medicijn.’ Blijf reëel, zeg bijvoorbeeld dat je hoopt dat iemand de kinderen nog kan zien, of goed afscheid kan nemen.
Met dit soort adviezen helpt dit boek je op een zinvolle manier met de ander over verlies te praten. Dat hoeft niet alleen maar zwaar te zijn; een grappige anekdote vertellen hoort er ook bij. Samen lachen geeft energie om pijn te kunnen delen.
Mariska Overman en Rob Bruntink, Ik weet niet wat ik zeggen moet. Hoe praat je over dood, verlies & rouw?, Ten Have, € 17,99
Als je ouders gaan scheiden
Als ouders scheiden, heeft dat veel gevolgen voor kinderen, zowel praktisch als emotioneel. Hoewel je als ouder je kind graag wilt helpen, is dat vaak nog niet zo eenvoudig: je kind is misschien boos op je of houdt zich juist in om er voor jou te zijn.
Dit handboek kan met name tieners van wie de ouders scheiden helpen. Ervaringsverhalen van kinderen worden afgewisseld met weetjes over scheiden en concrete, bruikbare psychologische tips, zoals: vind je het moeilijk er met je vader of moeder over te praten, schrijf dan een brief.
De vele vragen waar kinderen vaak mee zitten, worden beantwoord door deskundigen en leeftijdgenoten. Het boek biedt bovenal hoop: alle kinderen die terugblikken, zijn uiteindelijk toch weer gelukkig in hun nieuwe situatie.
Jeannette Jonker e.a., Scheid! Alles wat je moet weten als je ouders uit elkaar gaan, Volt, € 19,99
Bewegen is goud
Er is een pandemie gaande die ingrijpender is dan corona: te weinig bewegen. Ieder jaar overlijden wereldwijd 5,3 miljoen mensen aan ziekten gerelateerd aan lichamelijke inactiviteit. Voldoende bewegen blijft voor veel mensen een uitdaging, maar dit boek motiveert enorm om er echt werk van te maken.
Het leest als een trein en legt helder en goed onderbouwd uit waarom bewegen zo goed is voor hart én brein. Zo lees je bijvoorbeeld over het stofje nitricoxide (NO), dat bij intensief bewegen wordt vrijgemaakt aan de binnenkant van het bloedvat: een natuurlijk wondermiddel dat je hartvaatstelsel gezond houdt en de synapsen in je hersenen versterkt.
Maar je krijgt ook concrete tips waarmee je meteen aan de slag kunt, zoals na elk halfuur het zitten even onderbreken. Wie inspiratie zoekt om meer te bewegen, leze dit boek.
Erik Scherder en Leonard Hofstra, Hart voor je brein. Over beweging en voeding voor hart en hersenen, Athenaeum-Polak & Van Gennep, € 22,50
Maar hoe gaat het met jou?
Als partner van iemand die kanker krijgt doe je alles om je geliefde tot steun te zijn. En, zo blijkt uit onderzoek, negeer je vaak je eigen angsten, somberheid en vermoeidheid. Begrijpelijk, maar daar kun je wel aan onderdoor gaan.
Dit boek, naar de gelijknamige online cursus van de Universiteit Twente, helpt dat voorkomen. Bijvoorbeeld door meer zelfcompassie te ontwikkelen, je negatieve gedachten te kanaliseren – door ze op te schrijven en in een doos te stoppen –, te blijven ontspannen en te focussen op lichtpuntjes, hoe klein soms ook.
Denk aan het dagelijks benoemen van drie positieve momenten, en het blijven vieren van je relatie. De oefeningen, gebaseerd op principes uit de positieve psychologie, ACT (Acceptance and Commitment Therapy), (zelf)compassie en mindfulness, bieden tal van inspirerende manieren om je gezondheid en veerkracht juist te vergroten.
