Omgaan met problemen: zo kies je de beste copingstijl

Stel, je opent ’s avonds je mail en ziet een boos bericht van een vriendin die zich door jou gekwetst voelt. Die mail roept een scala aan gevoelens op, variërend van boos, schuldig, verdrietig, angstig tot machteloos en somber.

Wat doe je? Schiet je in de ontkenning? Ga je het vermijden, zoek je afleiding, uit je je emoties, werk je er hard aan, relativeer je het met geruststellende gedachten of zoek je steun bij anderen?

Welke van deze copingstijlen herken jij?

1. Je negeert het probleem of stelt het uit

Je blokkeert totaal, je gaat door naar de volgende mail alsof er niets aan de hand is. Dit is de copingstijl vermijden/uitstellen: je kunt het probleem nog niet aan.

Sommige mensen zijn zo goed in het negeren van slecht nieuws dat het lijkt alsof ze het niet hebben gehoord of dat ze het zijn vergeten.

Intussen gebeurt er toch wel iets: in je onbewuste raak je langzaam gewend aan het slechte nieuws. Zodat je later, als je die mail opnieuw ziet, het probleem wel aankunt.

2. Je doet niets, omdat alles zinloos is

Het kan ook zijn dat je de rest van de avond blijft piekeren over wat je verkeerd deed. Dat is de copingstijl machteloze passiviteit: ‘Alles gaat mis, ik kan dit niet.’

Dit getob lijkt weinig constructief, maar deze overdrijving helpt wel om te accepteren dat er iets is misgegaan. Grote kans dat de boosheid van je vriendin blijkt mee te vallen als je de mail later opnieuw leest.

3. Je pakt het probleem actief aan

Je grijpt de telefoon om de ruzie direct uit de wereld te helpen. Dat is de actieve aanpak. Daarmee kan de kwestie snel uit de wereld worden geholpen.

Er is wel een risico: misschien reageer je te defensief, te boos of te radicaal, omdat je niet de tijd nam om eerst even tot jezelf te komen.

4. Je zoekt sociale steun

Je belt een gezamenlijke vriendin voor troost en advies. Die sociale steun kan je troost bieden en misschien heeft je vriendin ook een tip voor hoe je het beste kunt reageren.

5. Je uit je emoties

Je schrijft in je dagboek wat er door je heen gaat, of je moppert hardop tijdens het koken. Dit is de copingstijl emoties uiten – daardoor neemt je stress af.

Het voelen en uiten van emoties helpt over het algemeen beter om ze onder controle te krijgen dan wanneer je probeert ze weg te drukken.

6. Je relativeert het probleem

Je denkt terug aan eerdere ruzies die goed afliepen; daarmee stel je jezelf gerust. Door zo het probleem te relativeren neemt je stress af en groeit je vertrouwen in de goede afloop.

Relativeren is vaak een goede copingstijl, behalve als hij ertoe leidt dat je een ruzie te lang laat doorbroeien, of wanneer er iets urgents aan de hand is waarvoor snelle actie geboden is.

7. Je zoekt afleiding

Je schakelt de computer uit en schuift knus met je vriend op de bank om films te kijken. Die afleiding doet je goed; je stress neemt af.

Best kans dat je daardoor aan het eind van de avond al heel anders over de ruzie denkt.

Wat is nou de beste aanpak?

De actieve stijl leidt vaak tot een snelle oplossing, maar niet alle psychische problemen zijn oplosbaar door actie. Soms is loslaten beter. Het grote verdriet om een overleden vriend, bijvoorbeeld, valt niet weg te werken. Bij rouw heb je meer aan een combinatie van emoties uiten, sociale steun en afleiding.

Machteloze passiviteit, daarentegen, lijkt misschien weinig effectief, en deze stijl is nog gevaarlijk ook, want wie er in blijft steken loopt kans op een depressie. Toch is het erkennen van machteloosheid ook wel gezond – wie erkent wat niet te veranderen is, houdt op met vechten en kan beginnen dit verlies te verwerken.

Sommige copingstijlen richten zich erop om je beter te voelen: emoties uiten, vermijden, relativeren, afleiding zoeken. De actieve aanpak daarentegen richt zich op het probleem zelf. Het is goed om in moeilijke tijden altijd deze beide kanten voor ogen te houden.

Probeer je problemen op te lossen, maar vergeet intussen niet om tegelijk voor jezelf te zorgen. Als je je baan kwijt bent, bijvoorbeeld, is het belangrijk om actief te solliciteren, maar minstens zo nuttig is het om regelmatig een vrolijke avond met vrienden door te brengen, zodat je mentaal fit blijft.

De meesten van ons gebruiken deze copingstijlen door elkaar heen, al heeft iedereen wel een favoriete stijl, passend bij zijn karakter. De een is wat passiever, de andere juist heel actief. De een reageert emotioneel, de ander juist rationeel.

Geen enkele stijl is altijd effectief – dat hangt af van de situatie en van het soort probleem waar je mee kampt. Als een bepaald probleem je blijft dwarszitten zonder dat je verder komt, probeer dan eens om een andere copingstijl (erbij) te nemen.