Zo’n vijftien jaar geleden gingen mijn ouders na een huwelijk van dertig jaar uit elkaar. Het contact met mijn vader verliep moeizaam in die periode. De behoefte om dichter bij elkaar te komen was er bij ons beiden wel, maar op de een of andere manier lukte het niet.
Deze oefeningen zorgen voor een ontspannen mindfulness-wandeling
Wandelen en mindfulness is een perfecte combinatie. Trek je lekkerste schoenen aan en maak deze mind...
Lees verderAls we afspraken in een café of restaurant om te praten over onze gevoelens, eindigde het vaak in nog meer onbegrip, verwijdering en verdriet. Dat veranderde nadat mijn vader voorstelde om samen te gaan wandelen.
Dat deden we allebei af en toe al graag, maar nu wilde hij met mij een wandeling maken waar we jaren over zouden gaan doen. Het Zuiderzeepad, een langeafstandswandeling rondom het IJsselmeer en de oude grenzen van de Zuiderzee. Start én eindpunt Enkhuizen; een ommetje van zo’n 500 kilometer.
Om de paar maanden liepen we samen een etappe van dit langeafstandspad. En vrijwel direct werd praten weer ontspannen. En zwijgen ook. Soms spraken we over lastige dingen, soms over leuke dingen en regelmatig sjokten we ieder in onze eigen gedachten verzonken naast elkaar of achter elkaar aan.
Over winderige dijken, door bloeiende weilanden, langs knusse vissersdorpen. We namen vrijwel altijd met een goed gevoel afscheid.
Sociaal proces
Dat wandelen goed is voor je gezondheid, creativiteit en productiviteit, wisten we al. Maar dat het ook goed is voor sociale relaties, is minder onderzocht. Toch heeft wandelen alles in zich om relaties weer op het juiste spoor te krijgen en te houden, zeggen psychologen nu ook.
Wandelen met een partner is namelijk behalve een fysieke bezigheid, ook een sociaal proces. Het zet je namelijk ongemerkt in de juiste modus om op één lijn te komen en te blijven. Dit komt doordat wandelen een aantal belangrijke psychologische processen stimuleert.
1. Bewegen maakt jullie geest flexibeler
Onderzoek toont aan dat bewegen en zeker vooruitbewegen, ook tot psychologische beweging kan leiden. Dat verband zie je al terug in onze taal. Wie een conflict heeft ‘zit vast’ of ‘botst’, en een moeizaam gesprek ‘gaat nergens heen’. Gaat de relatie goed, dan ‘loopt het lekker’, ‘gaan we vooruit’, of ‘komen we ergens’.
‘Dit zijn niet voor niets veelgebruikte metaforen,’ vertelt sociaal psycholoog Christine Webb. Ze publiceerde verschillende wetenschappelijke artikelen over de rol van bewegen bij het oplossen van conflicten, in het bijzonder wandelen. ‘Ze wijzen ons op mogelijke oplossingen. Lichamelijke processen kunnen namelijk onze gedachten en gevoelens beïnvloeden.’
Soepel en vloeiend bewegen zorgt voor meer positieve emoties en herinneringen, dan ‘scherpe, zware’ bewegingen maken zoals bij krachttraining, toonde recent onderzoek aan. Webb: ‘Wandelen is bij uitstek een soepele, vooruitgaande beweging, die ervoor kan zorgen dat je je meer richt op de toekomst en minder bezig bent met wat er in het verleden allemaal is misgegaan.
Als we vooruitbewegen, worden de processen in onze hersenen die te maken hebben met vooruitgang vanzelf ook toegankelijker. Via je bewegingen kom je automatisch in de stemming om “stappen te zetten”, “door te gaan” en “verder te komen”. Je blik wordt letterlijk en figuurlijk ruimer en gericht op wat voor je ligt. Wat voorbij is, laat je achter je.’
Mindfulness training
- Leer omgaan met stress
- Krijg meer aandacht voor het nu
- Met Gids voor een Langzaam Leven cadeau
99,-
Ik herken dit zeker in het proces met mijn vader. We waren op een bepaalde manier vast komen te zitten. Door samen rustig voorwaarts te bewegen, kwamen we weer op de goede weg.
2. Jullie worden creatiever in problemen oplossen
Lichamelijke activiteit verbetert je humeur en vermindert stress. Gelijkmatige, niet al te inspannende activiteiten zoals wandelen, hebben het grootste effect op je stemming. Wie ontspant en positieve gevoelens heeft, ziet alles – en dus ook elkaar – door een zonnige bril.
Bijkomend voordeel is volgens Christine, dat een positieve stemming leidt tot creativiteit en flexibeler denken. Recente onderzoeken wezen al uit dat wandelen veel creatiever maakt dan stilzitten. Mensen zijn lopend beter in staat om verschillende alternatieve oplossingen voor problemen te verzinnen.
Het lijkt erop dat wandelen divergent denken stimuleert: het maakt je blik ruimer, je denkt meer out of the box. Dit helpt ook bij het oplossen van problemen in relaties, zoals die met je wandelpartner.
Werkt samen hardlopen dan ook? Nee, want het effect treedt niet op als je moe wordt van het bewegen. Juist tijdens en na afloop van een milde activiteit zoals wandelen, ben je op je creatiefst.
3. Jullie worden empathischer
Wie samen wandelt, neemt automatisch hetzelfde ritme aan. Zet twee onbekenden naast elkaar op een loopband en ze synchroniseren onbewust hun ritme en tempo. Deze gezamenlijke tred beïnvloedt de mentale ervaring.
Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat synchroon bewegende mensen hun denkbeelden, gevoelens en doelen meer op elkaar afstemmen. Sommige onderzoekers noemen synchroon bewegen zelfs ‘sociale lijm’. Mensen die dit doen voelen namelijk meer aansluiting en verbondenheid met elkaar. Er ontstaat automatisch meer empathie en positiviteit tussen hen.
Bovendien ervaren ze minder grenzen tussen zichzelf en de ander. Daardoor vermindert de focus op zichzelf en voelen ze zich meer betrokken bij het welzijn van hun partner. Ze zijn eerder geneigd samen te werken en elkaar te helpen.
Samen wandelen is zo bezien misschien wel de makkelijkste manier om zelfs zonder woorden dichter bij elkaar te komen. Ook mijn vader en ik hoefden daar geen moeite voor te doen. Het gebeurde gewoon.
4. De kijkrichting bevordert samenwerken
Er is nog een ander aspect dat vrij uniek is aan wandelen: je beweegt naast elkaar en kijkt dezelfde kant op. Gesprekken worden daardoor een stuk makkelijker dan wanneer je tegenover elkaar zit en elkaar aankijkt.
Onderzoek toont aan dat dit laatste problemen oplossen juist moelijker maakt. Mensen die tegenover elkaar zitten, zetten elkaar meer onder druk en proberen de ander te domineren. Als er veel oogcontact is, voelt dat snel bedreigender dan wanneer je zij-aan-zij zit, staat of loopt.
‘Face-to-face communicatie kan gevoelens van kwetsbaarheid en zelfbewustzijn vergroten, terwijl het voor goede relaties zo belangrijk is dat je je comfortabel voelt en je gevoelens durft te delen,’ stelt Webb. ‘Als je elkaar niet hoeft aan te kijken, ben je eerder open en eerlijk over wat je bezighoudt. Wandelen zet mensen automatisch in een niet-confronterende, coöperatieve houding.’
Ook stiltes zijn wandelend veel minder ongemakkelijk dan wanneer je tegenover elkaar zit in een café, zoals mijn vader en ik eerder deden. Zwijgen was dan een teken van onvrede, van vastgelopen zijn, van verwijdering. Wandelend door het groen was zwijgen juist een teken van ontspanning, van jezelf kunnen zijn bij elkaar.
5. Je deelt samen dezelfde ervaringen
Door dezelfde kant op te kijken, ervaren mensen bovendien wat psychologen ‘gedeelde aandacht’ noemen. Als je samen wandelt door een steeds veranderende omgeving (‘Kijk wat een mooi uitzicht’) wordt dit nog versterkt, zo blijkt uit onderzoek.
Christine Webb noemt dat een allocentrisch perspectief: ‘We zien dezelfde bomen, horen dezelfde vogels, ontmoeten dezelfde voorbijgangers en voelen dezelfde warmte op onze huid. Vervolgens geven we er vaak ook nog samen commentaar op. Dan hebben we een gedeelde werkelijkheid en innerlijke ervaring. En dat zorgt dat je weer voelt wat je nog meer deelt. Het brengt je als het ware terug bij het goede van de relatie.’
Misschien dat dit ook gebeurde toen mijn vader en ik in cadans over de dijken kuierden. Tijdens die gedeelde ervaring van zon, wind en water begonnen we weer te praten over dingen die niets met de scheiding of onze lastige eigenschappen te maken hadden.
We hadden het over gezamenlijke interesses, zoals muziek, reizen en het wel en wee van vrienden. En over de geschiedenis van de plekken die we passeerden. Niet alles hoefde besproken te worden, omdat we weer voelden hoe belangrijk we voor elkaar waren.
Vaak las mijn vader voor uit het gidsje over de Zuiderzeeroute en maakte de verhalen met zijn stem en gebaren allemaal net even wat spannender. Een beetje zoals vroeger, toen ik nog klein was en hij die gekke, fantastische vader die van verhalen hele toneelstukjes maakte met grappige stemmetjes en gezichtsuitdrukkingen. De vader van wie ik zielsveel hield.
