Toolkit: Meer zelfvertrouwen op je werk

3 vragen aan de expert

Wat is zelfvertrouwen eigenlijk?

‘Het is iets wat groeit als je een complimentje krijgt en een deuk als iemand kritiek op je heeft. Het heeft dus veel te maken met wat anderen van je vinden. Maar letterlijk genomen gaat het over “op jezelf vertrouwen”. Dus iets wat binnen in je zit.

Dat heeft veel te maken met je zelfbeeld: vind je jezelf goed zoals je bent? Zelfvertrouwen en een positief zelfbeeld gaan vaak hand in hand. Je zelfbeeld bouw je van kinds af aan op door positieve en negatieve ervaringen die je opdoet met mensen om je heen.’

Heb je het nodig om je werk goed te kunnen doen?

‘Het helpt zeker als je vertrouwen in jezelf hebt. Met een positief zelfbeeld geloof je meer in jezelf en ben je eerder tevreden met de dingen die je doet. Bij een negatief zelfbeeld ben je overwegend negatief en kritisch over jezelf en je prestaties.

Een derde mogelijkheid is een zogenoemd voorwaardelijk zelfbeeld. Dan koppel je je eigenwaarde aan specifieke prestaties, gedragingen, of situaties. Als je aan bepaalde eisen voldoet, kun je jezelf wel goed vinden. In je werk kun je dan heel erg je best gaan doen, prestaties leveren, omdat je het idee hebt dat je er dán pas mag zijn. Of je gaat heel erg pleasen om het maar goed te doen.’

Is het zogeheten imposter syndroom een teken van weinig zelfvertrouwen?

‘Het “bedriegerssyndroom” komt inderdaad vaker voor bij mensen met weinig zelfvertrouwen. Daarbij ben je ervan overtuigd dat anderen je capaciteiten te hoog inschatten en je vroeg of laat door de mand zult vallen.

Je successen schrijf je toe aan geluk of keihard werken, mislukkingen wijt je aan jezelf. Om je zelfvertrouwen te vergroten, kun je jezelf afvragen: in welke situaties ben ik onzeker? Waar ben ik precies zo bang voor? Wat zou er kunnen gebeuren? Hoe erg zou het zijn als dat gebeurt?

Ook kan het helpen als je je innerlijke criticus – dat stemmetje dat tegen je zegt dat je het niet goed doet of dat je door de mand zult vallen – herkent. Om je vervolgens te realiseren: ik ben dat niet, het is slechts een stemmetje in mij. Dat is iets wat je kunt leren. En tot slot: probeer te focussen op wat je wél goed kunt en vier je successen.’

Psycholoog en senior coach Frederike Mewe schreef onder andere het boek ‘Goed zoals je bent’. De psychologie van zelfvertrouwen en is een van de experts in onze online training Vergroot je zelfvertrouwen.

Check je onzekerheid

Om je zelfvertrouwen te kunnen vergroten, is het belangrijk om eerst meer inzicht te krijgen in wanneer of waarover je onzeker bent. Sta daarbij stil door antwoord te geven op de volgende vragen.

1. Waarover ben je onzeker in je werk?

Bijvoorbeeld: ik ben bang dat mijn leidinggevende mijn werk niet goed genoeg vindt. Of: ik vind het spannend om een presentatie te geven.

2. Wat zijn daar de gevolgen van?

Bijvoorbeeld: dat ik uren overwerk om mijn rapporten te perfectioneren. Of: ik slaap er slecht van en schuif de presentaties altijd vooruit.

3. Waar ben ik precies zo bang voor?

4. Hoe erg is het als dit gebeurt?

Last van het imposter syndroom?

Iedereen is weleens bang om door de mand te vallen. Maar als die angst je functioneren gaat beïnvloeden, kan het een goed idee zijn om aan je zelfvertrouwen te werken. Heb jij last van het imposter syndroom?

Vink alle uitspraken aan die je herkent bij jezelf:

• Ik kan mezelf competenter voordoen dan ik eigenlijk ben.
• Als mensen me complimenteren met mijn prestaties ben ik bang dat ik de volgende keer niet aan hun verwachtingen kan voldoen.
• Ik denk soms dat ik mijn huidige positie te danken heb aan het feit dat ik op het juiste moment op de juiste plek was.
• Ik voer een taak zelden zo goed uit als ik eigenlijk zou willen. Soms ben ik bang dat anderen zullen ontdekken hoeveel kennis of vaardigheden ik mis.

3 of meer vinkjes? Dan is de kans groot dat je last hebt van het imposter syndroom.

Minder dan 3 vinkjes? Je hebt geen last van imposter gevoelens.

Tem je innerlijke criticus

We hebben allemaal een innerlijke criticus die ons wil behoeden voor van alles en nog wat. Dat stemmetje zegt dingen als: ‘Je moet beter werk leveren, anders wordt je contract niet verlengd’ en geeft vaak kritiek.

In de eerste oefening heb je beschreven waarover je onzeker bent in je werk. Wat zegt je interne criticus op onzekere momenten tegen je?

Bijvoorbeeld: ‘Dit is ook veel te moeilijk voor jou.’ Of: ‘Wie ben jij dat je denkt dat anderen naar jou willen luisteren?’

Om je innerlijke criticus te temmen helpt het om hem of haar een naam te geven. Daardoor neem je er automatisch meer afstand van.

Kies zelf een naam die voor jouw gevoel past bij een kritisch persoon. Ik geef mijn innerlijke criticus deze naam:

Bijvoorbeeld: Ouwe Zeurkous, Harry, Betsy, Cruella…

Dit ga ik zeggen tegen mijn innerlijke criticus als die me weer onzeker aan het maken is:

Bijvoorbeeld: ‘Ik heb je gehoord, Ouwe Zeurkous. Maar ik ben het niet met je eens.’

Kies je strategie

Lees deze tips om je zelfvertrouwen te vergroten door en kies wat bij je past:

1. Focus op je successen

Zelfvertrouwen kweken, is ook een kwestie van je richten op de positieve zaken. Bedenk elke avond drie dingen die je die dag goed hebt gedaan.

2. Denk niet zwart-wit

We vinden vaak van onszelf dat we iets óf helemaal goed doen, óf totaal fout. Maar niemand is helemaal briljant of volkomen dom. Betrap je jezelf op zo’n zwart-wit oordeel over jezelf, neem die gedachte dan niet serieus en lach er even om.

3. Neem tijd voor jezelf

Als je goed voor jezelf zorgt, erken je dat je eigen behoeften belangrijk zijn, dat jíj́ belangrijk bent. Dus ga gewoon naar de sauna als je dat fijn vindt, of volg die cursus Japans koken.

Dit ga ik doen om mijn zelfvertrouwen te vergroten:

Tot slot: wees lief en geduldig met jezelf. Patronen die je jarenlang hebt opgebouwd, verander je niet in één dag. Maar vandaag is wel dé dag om ermee te starten.