Uit het oog, maar niet uit het hart

‘Als ik haar kleding draag, voelt het alsof ze toch een beetje bij me is’

Marketingmanager Barbara: ‘Nadat mijn vriendin Leslie overleed, organiseerde haar zus een middag voor een groep vriendinnen. In haar huiskamer lagen overal kledingstukken die van Leslie waren geweest.

Aarzelend stonden we te midden van de kledingstukken die ons aan haar deden denken. Voor ze overleed had Leslie zelf bedacht dat ze haar kleding aan ons wilde schenken.

Onze eerste aarzeling verdween en al snel pasten we jurken, schoenen, broeken en jassen. We lachten om hoe de kledingstukken ons stonden en na afloop vertrok iedereen met een goed gevulde tas. Ik ging naar huis met een jasje waar het prijskaartje nog aan hing, een paar laarzen en sportkleding.

Sindsdien hebben we een speciale whatsappgroep waarin we foto’s delen wanneer we iets van Leslie aan hebben. Ik vind het een fijn idee dat Leslie op die manier nog steeds bij ons is. Het geeft me (letterlijk) een warm gevoel als ik haar kleding draag.’

‘Toen mijn eigen herinneringen begonnen te vervagen, vond ik troost in de verhalen van anderen’

Redactiemanager Marieke: ‘Op de dag dat mijn vader tien jaar overleden was, plaatste ik een bericht op Facebook. Ik vroeg of mensen een herinnering over mijn vader met mij wilden delen.

Ik kreeg veel reacties, variërend van een oudere nicht met een vrolijke anekdote van voor mijn geboorte, tot een vriendin die zich nog precies het telefoongesprek herinnerde waarin ik haar vertelde hoe mijn vader was overleden.

Het voelde die dag net of hij weer even bij mij was. Dit was tevens in een periode waarin mijn eigen herinneringen aan hem begonnen te vervagen. Hierdoor vroeg ik me weleens af hoe goed ik hem bij leven eigenlijk had gekend.

Ik ben na die dag extra verhalen over mijn vader gaan verzamelen. Van zijn (veel) oudere zussen, zijn studievrienden en collega’s. Gesprekken die ik nog altijd koester. Ik vond het heerlijk om naar ze te luisteren en zij genoten net zo van het vertellen.

En steeds was hij er weer even. Het beeld van de mens die hij is geweest werd steeds iets rijker met al die extra puzzelstukjes die ik ineens cadeau kreeg. Het voelde alsof ik mijn vader na al die gesprekken dichterbij me was. Ik vond het zo troostend dat dat zomaar kon, tien jaar na zijn dood.’

‘Na het verlies van een ander neem je ook afscheid van een deel van jezelf’

Oud-stagiair Danja: ‘Ik sta altijd even stil bij mijn overleden partner Jim op zijn sterfdag, maar heb geen specifiek ritueel waarmee ik hem herdenk. Wel voel ik rond die tijd meestal inspiratie om een gedicht te schrijven.

Hieronder lees je het gedicht van het afgelopen jaar, dat gaat over afscheid nemen van een deel van jezelf na het verlies van een ander. Dat was voor mij een rouwproces op zich.’

Danja schreef eerder over het verlies van haar vriend in Psychologie Magazine. Hier lees je haar verhaal over het leven na zijn ongeluk. 

Wie ik was

Ik mis weleens
Wie ik was bij jou
Wild, wulps
Lang niet zo wijs

Onwijs onervaren
Waanzinnig enthousiast
Soms boos
Bizar verliefd

En nu er al jaren
Geen zijn meer is
Noch samen
Noch alleen

Ik weer verliefd werd
Gelukkig zelfs
Vrouw, moeder
Onmisbaar

Word ik soms wakker
En dan mis ik mezelf
Ja, dan mis ik heel even
Wie ik was bij jou

‘Samen proosten op haar leven maakt de dag net iets lichter’

Trademarketeer Marie-Elise: ‘Mijn zus is vier jaar geleden onverwachts overleden, ze was nog maar 40 jaar. Ik denk elke dag aan haar, maar op de ‘speciale dagen’ natuurlijk nog meer.

Op haar geboortedag (3 juli) organiseren we elk jaar een borrel op het strand, de plek waar ze zo graag kwam, om met haar vrienden en vriendinnen te proosten op haar leven. Dat is steeds weer echt háár feestje, omdat we dan als familie omringd zijn door haar vrienden.

Op de dag van haar overlijden (11 januari) is het winter en vaak al vroeg donker, een moeilijke dag. Die avond eten we samen met mijn ouders haar lievelingseten: spruitjes en draadjesvlees, met oma’s pudding toe. Inmiddels is dat ook een traditie geworden, het maakt de dag net iets lichter.’

‘Dichtbij hem zijn zit in heel gewone dingen’

Databasemarketeer Taco: ‘Mijn vader is nu ruim twee jaar geleden overleden. Ik ben dankbaar dat hij er – met een leeftijd van 89 jaar – zo lang voor me is geweest. Maar ook voor alles wat hij me geleerd en gegeven heeft – iets waar ik me de laatste jaren steeds bewuster van ben geworden. Ik ga door met mijn leven en heb gelukkig genoeg afleiding met werk en familie.

Mijn vader is dichterbij dan ik had gedacht. Als ik mensen of plekken bezoek waar hij graag kwam, voelt dat heel vertrouwd. Of als ik muziek opzet die hij graag beluisterde – in de avond of op een zondagochtend. Dichtbij hem zijn zit dus in heel gewone dingen.

Alleen soms, als ik niet oppas, raakt het gevoel hem dicht bij me te hebben steeds verder weg. Dan is het fijn om af en toe een kaarsje aan te steken. Ik heb een mooie glazen schaal gekregen na een afscheidsritueel in het hospice waar hij de laatste maanden verbleef.

Dat waren bijzondere maanden. Als ik op bezoek was waren we bij elkaar zoals gewoonlijk – al is de omgeving natuurlijk anders. Praten zoals vroeger zat er niet in, maar soms heb je aan een blik genoeg. Dan wist ik dat hij blij was dat ik er was. De laatste keer dat ik hem daar zag, zwaaide hij ons vol enthousiasme uit. Een prachtig beeld om vast te houden.

Het kaarsje staat nu bij ons in de woonkamer en gaat aan als we het gezellig willen maken, of als ik aan hem denk. Samen met zijn spullen die ik tegenkom in mijn ouderlijk huis, zijn dat tastbare herinneringen die ik koester – net als de vele foto’s van vroeger. Dan is het mooi om hem zien te genieten in gezelschap van familie of vrienden – liefst buiten in de natuur.

Ik wens iedereen die ook een naaste verloren heeft toe dat dit moois er, naast het verdriet en gemis, ook mag zijn. Ook te koesteren wie je nu nog wel om je heen hebt. Hun verhalen te horen – over nu en over vroeger. Er voor elkaar te zijn.

Wacht niet met vragen die je misschien bezighouden, hoe direct ze ook zijn. Je weet niet hoeveel tijd met elkaar je nog gegeven is. Door die vragen te stellen kom je tot gesprekken die dieper en persoonlijker zijn. Ik vind dat zelf bijzonder om te mogen ervaren. Leef in het nu, maar koester je verleden en waar je vandaan komt.’

‘De waarde zit in het delen’

Hoofdredacteur Sterre: ‘”Wat herinner jij je van mijn moeder?” vroeg mijn nichtje bij de scones, en die vraag ging de tafel rond. Ik vond het eerst een onmogelijke vraag om te beantwoorden: hoe kun je iemand nog geen jaar na haar overlijden al samenvatten in een compacte anekdote voor bij de thee?

Maar het bleek wél een goede vraag, want de verhalen kwamen. Verhalen die we anders alleen in onszelf hadden bewaard, waar we nu samen om konden lachen of stil over konden nadenken. En de waarde zat niet in het vinden van het juiste antwoord. De waarde – dat zag ik als ik naar mijn nichtje keek – zat in het delen.’

Lees hier de column van Sterre