Maar liefst 12 procent van de vrouwen in Nederland is ooit verkracht; dat betekent een op de acht vriendinnen, collega’s of familieleden van je. Toch kennen de meeste menesen weinig slachtoffers van verkrachting. Dat komt doordat ze er  -in tegenstelling tot de Franse Gisele Pelicot- over zwijgen. Van mannen horen we al helemaal weinig, hoewel 3 procent van de mannen ooit is verkracht. Zij hebben nog meer moeite om erover te praten; ook omdat zij, vaker dan vrouwen, gaan twijfelen over hun seksuele identiteit wanneer ze verkracht zijn door een man.

Bevrijd jezelf van oude pijn
Training

Bevrijd jezelf van oude pijn

  • Ontdek hoe oude ervaringen nu nog meespelen in je keuzes en gedrag
  • Verwerk je mentale pijn met bewezen effectieve technieken
  • Ervaar meer innerlijke rust, zelfvertrouwen en vrijheid
Bekijk de training
Nu maar
69,-

Angst, schuld en schaamte zijn redenen waarom mensen na een zedenmisdrijf zwijgen, zegt gz-psycholoog en onderzoeker Iva Bicanic. Ze is coördinator van het Centrum Seksueel Geweld (CSG) in Utrecht, waar acute medische, psychische en politiehulp wordt gegeven aan slachtoffers, familie, vrienden en hulpverleners.

Zwijgen uit schuld en schaamte

Bicanic: ‘Slachtoffers zijn bang niet te worden geloofd. Ook willen ze geen etiket opgeplakt krijgen of als zielig worden bestempeld. Soms zwijgen ze uit schuldgevoel; ze vragen zich af of ze hadden moeten gillen, vluchten of vechten. In ons centrum blijkt dat slechts een beperkte groep zich op die manier verzet; extreme angst kan je letterlijk verlammen, waardoor je niet in staat bent te vechten of te vluchten. Maar dat betekent niet dat wat er gebeurde, jouw schuld is.’

Sommige slachtoffers voelen zich onzeker doordat ze lichamelijk opgewonden raakten. Het kan hun schuld- en schaamtegevoel verminderen, zegt Bicanic, om te weten dat onder extreme angst het stresssysteem automatisch wordt geactiveerd. Dan stroomt er meer bloed naar de geslachtsdelen en volgt fysieke opwinding, ook al is de seksuele activiteit ongewenst.

Lees ook: ‘Je hersens denken, liever verkracht dan dood’.

Kalmeer je lichaam, kalmeer je geest
Training

Kalmeer je lichaam, kalmeer je geest

  • Leer je omgaan met overprikkeling en overspoeling 
  • Ontwikkel je meer lichaamsbewustzijn
  • Creëer je meer balans met behulp van de polyvagaaltheorie
Bekijk de training
Nu maar
69,-

Grotere kans op PTSS

‘Mensen die verkracht zijn, delen dat – meestal – niet met hun omgeving, en daardoor kunnen ze ook niet rekenen op steun, begrip en medeleven. Daarbij gaat het om interpersoonlijk geweld dat heel dichtbij komt: in het lichaam. Niet zo gek dus dat bijna 40 procent – tegen 11 procent van de mensen die een verkeersongeval meemaken – de verkrachting niet kan verwerken; ze ontwikkelen PTSS, een posttraumatische stressstoornis, soms zelfs pas jaren later. Ze blijven langdurig angstig en schrikachtig, hebben nachtmerries, en uit angst voor herhaling vermijden ze bepaalde plaatsen of mensen. En dat is een hoge prijs die een slachtoffer moet betalen, want wat psychologisch welbevinden bevordert, is juist: vertrouwen en verbindingen aangaan.’

Slechts 11 procent van de slachtoffers van een zedendelict doet aangifte. Veel van de anderen vrezen represailles van de dader, zegt Bicanic. In het CSG in Utrecht vertellen slachtoffers soms ook dat ze ertegen opzien alle details aan de politie te vertellen. Als iemand uiteindelijk toch zijn of haar verhaal doet, dan liever aan een vriend of vriendin.

Lees ook: Waarom slachtoffers vaak de schuld krijgen

Stuiten op onbegrip

Is het hoge woord eruit, dan stuiten slachtoffers vaak op onbegrip bij de toehoorders. Die houden volgens Bicanic graag vast aan hun eigen beeld van de veilige buitenwereld. ‘Dat wordt verstoord door de confrontatie met een minder rooskleurige werkelijkheid. En dus zijn mensen geneigd te denken “Ze zal het er wel naar gemaakt hebben” om hun eigen beeld overeind te houden. Zeker wanneer de dader een bekende is, krijgt het slachtoffer vaak de schuld. En daarmee ligt de vinger precies op de zere plek van het slachtoffer: zijn of haar onzekerheid.’

Maar je verhaal doen en hulp zoeken is zinvol, benadrukt Bicanic. Er zijn immers effectieve behandelwijzen, zoals de ‘oogbewegingstherapie’ EMDR en cognitieve gedragstherapie. ‘Vaak zijn enkele sessies EMDR voldoende om de emotionele lading van de traumatische herinnering te verminderen.’

Meer informatie: