Wat onze seksdromen betekenen

Hoe komt het dat we zo vaak over seks dromen?

Het overgrote deel van de mensen heeft weleens een seksdroom: de cijfers in wetenschappelijk onderzoek variëren van 70 tot zelfs 95 procent. Bovendien dromen we behoorlijk vaak over seks, want maar liefst een op de vijf dromen is erotisch getint.

Hoe dat kan? Waarschijnlijk omdat seks heel emotioneel geladen is. En wat overdag emoties bij ons oproept, komt ’s nachts in de een of andere vorm terug in onze dromen, denken wetenschappers.

Hoe vaak iemand een seksdroom heeft, blijkt dan ook samen te hangen met hoeveel diegene in wakkere toestand met seks bezig is – bewust of onbewust.

Het zal dus niet verbazen dat jongeren met hun piekende geslachtshormonen de absolute koplopers zijn. Om diezelfde reden hebben vrouwen dit soort dromen vaker tijdens hun ovulatie.

Gemiddeld hebben mannen meer seksdromen dan vrouwen. Maar dat verschil is de afgelopen decennia wel kleiner geworden. Wetenschappers vermoeden dat dit komt doordat vrouwen zich seksueel vrijer zijn gaan voelen, en dat weerspiegelt zich in hun dromen.

Daarnaast beleven mensen met een actief seksleven – masturberen telt mee – ook in hun slaap meer erotische avonturen.

Wat zeggen zulke dromen over onze verlangens?

In ieder geval niet per se iets letterlijks, zoals Sigmund Freud ooit stelde. Uit hersenscans blijkt dat ons brein tijdens het dromen een soort totale work-out doet.

Vooral tijdens de remslaap zijn de hersenen niet alleen hyperactief, maar ook supercreatief – veel meer dan als we wakker zijn. Beelden, geluiden, verse en oude herinneringen, ervaringen, fantasieën: alles komt voorbij.

Van die enorme prikkelbrij maakt het voorste deel van onze hersenen, de prefontale cortex, een eigen verhaal, een narratief. Met soms bizarre wendingen, daarbij niet gehinderd door sociale conventies of enige vorm van realisme.

Zo kan het gebeuren dat je droomt dat je seks hebt met de buurman in de supermarkt, terwijl je daar in werkelijkheid niet aan moet denken.

Uit een Japans onderzoek onder studenten bleek bovendien de slaappositie van invloed te zijn op wat iemand droomt. Niet alleen gaven de proefpersonen aan dat ze in buikligging vaker seksdromen hadden; ook bleken die relatief vaak te gaan over vastgebonden en gedomineerd worden.

De onderzoekers denken dat dat komt doordat de buikpositie een sensatie van druk op de borst kan geven en slapen met het gezicht naar beneden de ademhaling bemoeilijkt.

Toch zat Freud er ook weer niet compleet naast, zegt psycholoog Tim Post, die zich al jarenlang verdiept in het wetenschappelijk onderzoek over dromen.

Volgens een groeiende groep wetenschappers is een van de functies van dromen dat ze ons voorbereiden op dingen die mogelijk kunnen gebeuren, zegt hij.

Het zou dus kunnen dat je onbewust verlangt naar de buurman en je brein die optie vast verkent in de vorm van een seksdroom. Post: ‘Zo’n droom kan iets triggeren, waarna je de buurman met andere ogen gaat bekijken.’

Maar door de willekeur in het verhaal van een droom kan het net zo goed zo zijn dat de buurman in je hoofd zat omdat je toevallig die dag een praatje met hem maakte.

Zo kunnen ook collega’s, kennissen, beroemdheden, zelfs familieleden zomaar in een seksdroom opduiken. Zeker als daar emoties bij kwamen kijken; en dat hoeven dus geen seksueel geladen emoties te zijn.

Dus soms zegt zo’n droom wél iets?

Ja, maar dat seksdromen onze – onbewuste – verlangens kunnen reflecteren, betekent nog niet dat we daar ook echt gevolg aan willen geven.

‘Erotische dromen lijken meer te worden beïnvloed door onze fantasieën dan ons gedrag,’ aldus Michael Schredl, slaaponderzoeker aan de universiteit van Freiburg. ‘Daardoor zijn ze ook meestal positief van toon.’

En onze fantasieën zijn vaak een stuk wilder dan onze wensen, weet seksuoloog en onderzoeker Marieke Dewitte. ‘Een groot deel van al die kinky dingen die we in gedachten met jan en alleman doen, zouden we in het echt helemaal niet willen.’

Waarom gaan seksdromen vaak over een ex?

Exen spelen na onze partners het vaakst de hoofdrol in onze seksdromen, blijkt uit onderzoek. Als het een verse ex betreft, is het mogelijk dat de neurologische patronen in het brein zich nog niet hebben aangepast aan de nieuwe situatie.

Naarmate we meer nieuwe (seksuele) ervaringen met een ander opdoen en daar herinneringen over vormen, creëert ons brein nieuwe patronen en verdwijnt de ex als personage naar de achtergrond.

Gebeurt dat niet, dan kan het betekenen dat het verwerkingsproces over het verbreken van de relatie nog niet is afgerond, stelt psycholoog Robert Taibbi in het Amerikaanse tijdschrift Psychology Today. Door over de ex in kwestie te dromen probeert ons brein dat proces te stimuleren, zo is de theorie.

Taibbi: ‘Loskomen van een relatie is vaak een proces van jaren. Mensen die maar blijven dromen over een ex en het idee hebben dat ze vastlopen in de verwerking, bijvoorbeeld omdat ze ergens spijt van hebben of kampen met schuldgevoelens, kunnen overwegen om toch nog eens met die ex te praten.

Of hem of haar een brief schrijven zonder die te versturen. Als iemand verder komt in het rouwproces over het stuklopen van de relatie, zal het aantal seksdromen over de ex waarschijnlijk ook verminderen.’

Is er iets mis met je relatie als je droomt over seks met een ander?

Nee, en je bent ook zeker niet de enige: onze partner speelt weliswaar het vaakst de hoofdrol, toonde een Canadees onderzoek onder duizend proefpersonen aan, maar slechts 14 procent heeft uitsluitend seksdromen over zijn of haar partner.

Opvallend is wel dat seksdromen bij vrouwen vaker over hun partner gaan dan bij mannen. De onderzoekers denken dat de reden is dat mannen gemiddeld meer behoefte hebben aan verschillende sekspartners en daar ook meer over fantaseren.

Kun je seksdromen sturen?

Ja, dat kan. Daarvoor is het wel nodig om lucide te dromen. Dat houdt in dat iemand zich ervan bewust is dat hij droomt, zodat hij de verhaallijn kan sturen.

Sommige mensen hebben van zichzelf regelmatig lucide dromen. Maar als dat niet zo is, is het te trainen. ‘Daar zijn allerlei technieken voor,’ vertelt Tim Post, die wereldwijd lezingen over lucide dromen geeft en er het boek Droom meester over schreef.

‘Zo helpt het om je bij het naar bed gaan voor te nemen om over seks te dromen en daar alvast over te fantaseren.’
Wat ook helpt, is dromen meteen na het wakker worden op te schrijven en dat een tijdlang te doen. Daarmee train je jezelf in het onthouden van dromen, waardoor je ze gaat herkennen.

Ook je er overdag tien tot vijftien keer bewust van te zijn dat je níét droomt, is een beproefde methode. Zo leer je je droomsignalen herkennen en dat helpt om tijdens een droom het verhaal te beïnvloeden.

Met flink wat oefening lukt het zo wellicht om die ex te veranderen in Idris Elba. Of in Máxima. Of gewoon nog een keer in de buurman.

Hoe vaak komt het voor dat je echt een orgasme krijgt?

Dat we tijdens onze remslaap seksueel opgewonden kunnen raken, is in verschillende studies vastgesteld. Vrijwel alle mannen krijgen zelfs meermalen een erectie; bij vrouwen neemt de doorbloeding in de vulva toe, en dan vooral in de clitoris. Bij een intense seksdroom leidt dat soms tot een orgasme, óók bij vrouwen.

Antonio Zadra, onderzoeker aan de universiteit van Montreal, analyseerde 3500 droomverslagen van mannen en vrouwen. Beide seksen gaven aan tijdens 4 procent van hun seksdromen te zijn klaargekomen.

Uit een ander, ouder, onderzoek bleek dat dit bij vrouwen vaker gebeurt als ze weten dat het mogelijk is om een orgasme te krijgen in hun slaap en ze daar positief tegenover staan. Ook vrouwen die zich vrij voelen op seksgebied hebben vaker slapend een orgasme.

Bronnen o.a: M. Schredl e.a., Factors influencing the frequency of erotic dreams. An online study, Psychology & Sexuality, 2019 / M. Vaillancourt-Morel e.a. Targets of erotic dreams and their associations with waking couple and sexual life, Dreaming, 2021 / R. Taibbi, What your sexual dreams can tell you, Psychology Today, 2015

Wil jij (nog) meer genieten van seks?

In samenwerking met seksuoloog Marieke de Witte maakte Psychologie Magazine de online training Meer genieten van seks. In deze training speciaal voor vrouwen ontdek je je seksuele kracht. Je gaat op ontdekkingstocht en leert de vrouwelijke seksualiteit en je eigen lichaam beter kennen.